Werkt het investeringsplan van Juncker?

• Marten Wiegman

  Redacteur internationale economie

In de plannen van de Commissie-Juncker is een belangrijke rol weggelegd voor de Europese Investeringsbank (EIB).

De EIB heeft een degelijke status als investeringsbank voor grote projecten die te maken hebben met publieke of semipublieke taken. Zo heeft de bank onlangs een financiële bijdrage geleverd aan de nieuwe campus voor de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook leent de EIB geld uit voor de bouw van bijvoorbeeld wegen, bruggen of elektriciteitscentrales.

Door de garantstelling door de Europese Unie kan de EIB tegen voordelige tarieven lenen op de kapitaalmarkt. En omdat de bank geen winstoogmerk heeft, levert dat ook betaalbare tarieven op voor klanten. Die methode wil de Commissie-Juncker nu ook inzetten voor riskantere investeringen door het nieuwe strategische investeringsfonds onder brengen bij de EIB.

In 2012 maakte de Europese Unie al gebruik van de diensten van de EIB voor een ‘groeipact’. Toen besloten de regeringsleiders om 10 miljard euro aan de EIB te garanderen. Op grond van die garantie kan de EIB in totaal 60 miljard euro lenen. En omdat elk project maximaal voor de helft door de EIB wordt gefinancierd, betekent dat uiteindelijk dat het project een totale waarde heeft van 120 miljard euro, als al het geld is geïnvesteerd.

Juncker hoopt dat het nieuwe fonds op dezelfde manier gaat werken, of misschien nog wel met hogere bedragen. Maar of de constructie in de praktijk gaat werken is nog maar de vraag.

Kritiek

Economen, politici en beleggers trekken de plannen van Juncker in twijfel. Gaat het wel werken om met een beperkte publieke investering van 21 miljard euro particuliere investeerders te verleiden om in totaal meer dan 300 miljard in te leggen? Is de overheid sowieso wel in staat om de markt zo sterk te beïnvloeden?

Alle berekeningen van de Europese Commissie ten spijt; zekerheden zijn er niet. Daarom vergelijken sommigen het Juncker-plan wel met de uitspraak van president Draghi van de ECB dat hij alles zal doen om de euro te redden. Een krachtig signaal, maar of het ook echt gaat werken ligt besloten in de toekomst.