Wat is het geheim van Bohemian Rhapsody?

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Bohemian Rhapsody staat niet voor eeuwig bovenaan in de Top 2000. Het is alleen de vraag wanneer de legendarische hit van Queen van nummer 1 verdwijnt en welk nummer dan het sein wordt om champagnekurken te laten ploffen voor het nieuwe jaar. Het intrigerende vraagstuk was vanmorgen het onderwerp van een symposium in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.

Het motto was 'Het Geheim van Bohemian Rhapsody'. De zaal zat niet vol fans van de compositie.

Bohemian Rhapsody verscheen op 31 oktober 1975. Het was de periode dat er veelvuldig werd geëxperimenteerd door popgroepen, in allerlei mengvormen van pop, rock en klassieke muziek. Het lied was voor die tijd uitzonderlijk lang. Het stond negen weken nummer 1 in de Engelse hitlijsten. In Nederland werd het na drie weken verdreven door Willempie van André van Duin. Het is de traditionele afsluiter geworden van de Top 2000. Er is nog een meerderheid van liefhebbers, tegen de groeiende schare hekelaars.

Guilty pleasure

"Het is een vreselijk lied", stelde presentator Matthijs van Nieuwkerk vast in zijn openingswoord voor het symposium. Daarna vroeg hij om vingers van hen die fan van Bohemian Rhapsody zijn. Slechts één man stak zijn hand op. Voor Van Nieuwkerk was dat niet nieuw: hij heeft al jaren dezelfde ervaring als presentator van het Top 2000 Café. Hij sprak in dit verband van een 'guilty pleasure'; zo’n nummer dat heimelijk toch fijn gevonden wordt.

Uit statistisch onderzoek en het veldwerk uit diverse wetenschappelijke disciplines werd meer helder over de wisselende populariteit van de gelaagde creatie van Queen. 51 procent van de liefhebbers is man. Onder de fans schuilt een fors aantal pianisten: 36 procent.

Zij die een hekel aan BR hebben zijn man, jong, hoog opgeleid en wonen in Utrecht. Een nieuwe generatie jongeren van rond de 16 houdt van het lied en behoort tot de nieuwe groep kiezers die zorgt voor de consolidatie van de nummer 1-positie, terwijl het aantal oudere fans van rond de 50 afneemt. Dat vergroot de kansen van Hotel California van de Eagles.

Rollercoaster

Onder de aanwezigen op het symposium was popjournalist Tjerk Lammers, schrijver van het boek Queen over Queen. Volgens hem zal BR nog lang bovenaan blijven. Hij heeft er zes redenen voor bedacht. "Het is akoestisch opgenomen, zonder synthesizers, wat destijds erg in de mode was. Het is heel goed geproduceerd, met die zang in laagjes."

De videoclip blijft de videoclip der videoclips. Het heeft een gimmick: dat opera-gedeelte. Het heeft geen refrein, maar het is een rollercoaster met toppen en dalen. En het is een lang nummer. Daar houden de mensen van, in dit soort eeuwige lijsten, net als Child in Time, Stairway to Heaven en Hotel California. Bohemian Rhapsody is met zes minuten eigenlijk nog niet zo lang."

En toch moet er een einde komen? Lammers: "Klopt. De zon zal steeds groter worden en de aarde zal verschroeien. Er komt ook een eind aan Bohemian Rhapsody. Maar wanneer weet ik niet."

Het is als de slotregels van Freddy Mercury: ‘Anyway the wind blows…’