Prent van de intocht van Sinterklaas in 1870
NOS Nieuws

'De geboorte van Zwarte Piet' in het Rijksmuseum

Het uiterlijk van Zwarte Piet is de afgelopen eeuwen al vaak veranderd. Dat is vanaf morgen ook goed te zien in het Rijksmuseum met de tentoonstelling ‘De geboorte van Zwarte Piet’.

In prenten en boekjes is te zien dat Zwarte Piet in de 19e eeuw soms een lichte, soms een getinte en soms een donkere huidskleur had. Verder was hij de ene keer vriendelijk, maar zo nu en dan ook boosaardig of zelfs ronduit agressief.

Het boekje 'St.Nikolaas en zijn Knecht'

Voor 1850 had Sinterklaas nog geen helper en moest hij alles alleen doen. Zwarte Piet kwam pas in beeld toen het Amsterdamse schoolhoofd Jan Schenkman het populaire boekje ‘St. Nikolaas en zijn Knecht’ schreef.

Ook de Sint heeft er niet altijd hetzelfde uitgezien. Op prenten uit het begin van de 19e eeuw lijkt de Goedheiligman eerder een kruisvaarder die kinderen een flink pak rammel kan geven.

Zelfs Sints rijdier is door de eeuwen heen veranderd. Op de eerste prenten rijdt Sint nog op een donker paard. Pas sinds het boekje van Schenkman wordt hij vergezeld door de bekende witte schimmel. In een veel verder verleden reed de Sint ook op een ezel of vloog hij over de daken met een gevleugeld paard.

  • Rijksmuseum
    Sinterklaas op een gevleugeld paard rond 1840
  • Rijksmuseum
    Een prent van Sint Nicolaas en zijn knecht uit 1902
  • Rijksmuseum
    Prent 'Sint-Nicolaas geeft ieder wat!' uit 1875-1900
  • Rijksmuseum
    Houtsnede van Sint Nikolaas uit 1814-1830

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl