NOS Wielrennen

Knetemann, te vroeg aan de meet

  • EPA
    Gerrie Knetemann wint de proloog in de Tour de France van 1979
  • EPA
    Gerrie Knetemann met Cees Bal in zijn wiel
  • ANP
    1981: Knetemann wint de Profronde van Kortenhoef
  • ANP
    Amstel Gold Race 1979: Joop Zoetemelk (l), Henk Lubberding (m) en Gerrie Knetemann

Op de dag dat Nederland in de ban was van de brute moord op cineast Theo van Gogh, verloor ons land ook een groot sportman. Het plotselinge overlijden van oud-wielrenner Gerrie Knetemann, een van de exponenten van de Gouden Generatie van eind jaren zeventig/begin jaren tachtig, raakte die tweede november in 2004 echter volledig op de achtergrond.

De 53-jarige Knetemann was die middag met vrienden aan het mountainbiken in de duinen bij Bergen. Totdat hij onwel werd, van zijn fiets stapte, blauw aanliep en uiteindelijk op de grond viel. In de ambulance kon niet anders dan de dood worden geconstateerd. De Kneet, die de laatste jaren sukkelde met longproblemen, was getroffen door een hartstilstand.

Fietsen was zijn grote passie. De geboren Amsterdammer was in zijn jonge jaren stratenmaker, maar liet de steentjes achter zich toen hij in 1974 een profcontract kon tekenen bij de Franse wielerploeg Gan-Mercier, waar ook Joop Zoetemelk en Raymond Poulidor reden. In zijn debuutjaar finishte Knetemann als laatste in Parijs-Roubaix om een week later in de Amstel Gold Race zijn eerste grote triomf te vieren.

Nederlands record

Die overwinning in de Nederlandse klassieker bleek de opmaat tot een fraaie erelijst, waarop een jaar later al zijn eerste zege in een Touretappe kon worden bijgeschreven. De teller zou uiteindelijk uitkomen op tien dagsuccessen in de Ronde van Frankrijk, waarmee Knetemann het 'Nederlands record' deelt met Zoetemelk en Jan Raas.

Het gros van die Toursuccessen noteerde de gebrilde coureur, die zich van proloogspecialist gestaag ontwikkelde tot een gereputeerd tijdrijder, in zijn jaren bij de TI-Raleigh-formatie van Peter Post (1976-1983).

Daar zaten opmerkelijke staaltjes tussen. Zo won Knetemann in 1978 de slotrit op de Champs-Elysées, klopte hij vier jaar later rasspurter Sean Kelly in een massasprint en wist hij de grote Bernard Hinault op een zeldzame nederlaag te trakteren in een lange race tegen de klok. De gele trui zat in totaal acht dagen om zijn schouders.

Blote oog

Een score om jaloers op te zijn. Toch wordt die nog overtroffen door twee andere triomfen. De eerste stamt uit 1978, toen Knetemann op de Nürburgring de wereldtitel wegkaapte voor de neus van medevluchter Francesco Moser. De titelverdediger uit Italië was op papier verreweg de betere sprinter, maar liet zich in de Duitse regen in de luren leggen, al was het verschil op de streep met het blote oog nauwelijks waarneembaar.

Gerrie Knetemann (r) klopt Fransesco Moser in 1978

En dat terwijl de bijgelovige Nederlander, die nimmer betrapt kon worden op startnummer 13, vooraf nog weinig fiducie had getoond in een goed WK. "Maak je maar niet druk, Gré", had hij zijn vrouw toevertrouwd. "Ik heb nummer 76. En 7 plus 6 is 13. Dat wordt niks morgen." Waarop Gré antwoordde: "Dat zie je helemaal verkeerd, want 7 mín 6 is 1."

Al snel na de sensationele coup op het Duitse racecircuit gingen de verhalen rond van een gekocht kampioenschap: Knetemann had Moser vast een flinke som geld in het vooruitzicht gesteld. En op televisie was ook duidelijk te zien wanneer: tijdens een babbeltje onderweg.

Uitgekookt

Pas in 2005 deed Aad van den Hoek, vriend en destijds ploegmaat, in het tv-programma Profiel de waarheid uit de doeken. Het was juist Móser geweest die geld had geboden. Met een gemompeld antwoord had Knetemann de indruk gewekt akkoord te zijn, maar ondertussen hield hij zichzelf voor: als ik je kan kloppen, dan klop ik je. En aldus geschiedde.

Uiteindelijk kwam de kersverse bezitter van de regenboogtrui op zijn beurt met geld over de brug voor Moser en diens ploeg. Dat leek de uitgekookte Knetemann wel zo verstandig met het oog op toekomstige wedstrijden op Italiaanse bodem.

Een zwarte dag beleefde de wielrenner in 1983. In een moment van onoplettendheid knalde hij tijdens de door regenval geteisterde semi-klassieker Dwars door België in volle vaart op een geparkeerde auto. Terwijl het bloed over straat stroomde, gaf de hevig geschrokken ploegleider Post geen cent meer voor zijn pupil.

Gerrie Knetemann in het ziekenhuis in Gent na zijn ongeluk in Dwars door België

Met een open been- en armbreuk en ernstig spierletsel belandde de onfortuinlijke coureur in het ziekenhuis. De Kneet had de botsing overleefd, maar dat hij ooit nog als wielerprof op een fiets zou plaatsnemen, leek zo goed als uitgesloten. Na een lange en intensieve revalidatie keerde de doorzetter pur sang echter toch terug in het profpeloton.

Gelukkigste mens

En daar bleef het niet bij. Inmiddels koersend voor Skil, de vrijbuitersploeg van graaf De Gribaldy, won de 34-jarige Knetemann in 1985 opnieuw de Amstel Gold Race. In tranen kwam hij solo over de streep. Aan de zijde van NOS-verslaggever Mart Smeets hield hij het evenmin droog. "Als je weet wat ik allemaal heb meegemaakt", ging de zware revalidatieperiode door zijn hoofd. "Ik ben de gelukkigste mens op de wereld vandaag, eerlijk waar."

Een jaar later bracht hij voor de vierde keer de Ronde van Nederland op zijn naam en in 1989 ging de wedstrijdfiets definitief de schuur in. Vanaf 1991 was Knetemann bondscoach. De veertien WK's onder zijn bezielende leiding leverden geen titels op, maar wel een zilveren (Steven Rooks, 1991) en bronzen (Léon van Bon, 1997) medaille.

Over de meet

Op 8 november 2004 namen op de wielerbaan van Alkmaar zo'n 2.000 mensen voor altijd afscheid van de Kneet, die in zijn leven de Nederlandse (wieler)taal verrijkte met vele prachtige uitdrukkingen. Van 'harken' en 'doorkachelen' tot 'uit het hol kletsen' en 'een karretje in de poep rijden'.

Ook het 'opgebaard over de meet komen' is aan zijn brein ontsproten. Voor Knetemann kwam die dag in het echte leven helaas veel te vroeg. Al zal het hem niet verbaasd hebben dat hij uitgerekend op 2 november de dood vond: 2 november, 2/11, 2 plus 11 is...

Hoogtepunten van Gerrie Knetemann

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl