'Balkenende met tegenzin lijsttrekker'

Het CDA moet zichzelf opnieuw uitvinden en herkenbaar worden als een open, christendemocratische partij.

Dat is het advies van de partijcommissie onder leiding van de Limburgse commissaris van de koningin Léon Frissen, die de verkiezingsnederlaag van het CDA op 9 juni onderzocht.

De redactie van Nieuwsuur heeft de hand op het rapport van de commissie gelegd.

'Overleven'

Volgens de commissie was de partijtop van het CDA voor de val van het kabinet-Balkenende IV vooral bezig met overleven. Er werd nauwelijks nagedacht over de opvolging van CDA-leider Jan Peter Balkenende, die uiteindelijk tegen zijn zin weer lijsttrekker werd.

"Van Balkenende zelf had het niet gehoeven", schrijft de commissie. "Hij had zich voorgenomen om bij de verkiezingen van 2011 niet meer als lijsttrekker op te treden."

De CDA-leider had na de gemeenteraadsverkiezingen in maart al laten weten dat de teleurstellende uitslag "hem zwaar had aangegrepen".

'Geen alternatief'

Vervolgens kwam voor het bestuur de vraag wie dan de kar moest gaan trekken. Minister Maxime Verhagen was door de val van het kabinet naar aanleiding van meningsverschillen over Afghanistan controversieel geworden. En minister Camiel Eurlings "hield vast aan zijn lijn om een aantal jaren in relatieve luwte door te brengen".

"Na een uitgebreide discussie bleek niemand een ander te kunnen presenteren als alternatief."

Balkenende werd volgens de commissie vervolgens op stap gestuurd met een onduidelijke boodschap. Het CDA verloor meer dan de helft van zijn kiezers en werd met 21 zetels de vierde partij van het land.