Menselijke inspanning helpt bedreigde diersoorten

Door verslaggever Roel Pauw

In 2010 zijn ruim 800 dieren- en plantensoorten uitgestorven. Een aantal soorten leeft alleen nog voort in gevangenschap. Dit blijkt uit de jaarlijkse Rode Lijst, die is opgesteld door de IUCN, de grootste koepel van natuurbeschermingsorganisaties.

Het positieve nieuws is dat als er niks gedaan zou zijn aan natuurbescherming, de biodiversiteit met nog eens twintig procent zou zijn afgenomen. Actie ondernemen blijkt dus effectief.

Vijf voor twaalf

De Rode Lijst van de IUCN (International Union for the Conservation of Nature) is een soort jaarverslag. Deze organisatie houdt van maand tot maand bij hoe het gesteld is met de biodiversiteit. Dat doen ze door eigen onderzoek, maar ook door informatie op te vragen bij de aangesloten organisaties, waaronder bijvoorbeeld het Wereld Natuur Fonds en de Vogelbescherming.

Voor het opstellen van de nieuwe Rode Lijst is de status van bijna 56.000 soorten onderzocht. Daarvan zijn er het afgelopen jaar 791 uitgestorven. Ruim 3500 soorten zijn zogezegd 'critically endangered'. Nog een paar duizend andere soorten zijn 'kwetsbaar' of 'bedreigd' in verschillende gradaties. Met ongeveer de helft is 'niets' aan de hand.

Verlies

Dat zijn alarmerende berichten. De grootste verliezen worden gemeld in Zuidoost-Azië. De belangrijkste oorzaken daar zijn de grootschalige aanplant van exportgewassen (palmolie), de handel in hardhout, de aanleg van rijstvelden en niet-duurzame jacht.

In delen van Centraal-Amerika, de Zuid-Amerikaanse Andes en Australië hebben vooral amfibieën ernstig te lijden onder een dodelijke schimmel.

'Positief effect'

Er is ook goed nieuws. "Dit is de eerste keer dat we kunnen laten zien dat onze inspanningen een positief effect hebben op de natuur", zegt dr. Simon Stuart, een van de auteurs van het rapport. Het succes van natuurbescherming blijkt volgens de IUCN onder meer uit het feit dat er vandaag de dag weer dieren in de vrije natuur rondlopen die eerder in het wild waren uitgestorven.

Hoewel hun aantal niet spectaculair is, drie om precies te zijn – de Californische condor, de zwartvoetbunzing en het Przewalskipaard – heeft hun verhaal wel degelijk betekenis. Ze zijn het bewijs dat er met gerichte maatregelen iets te bereiken is. De herintroductie van het Przewalskipaard is mede te danken aan een Nederlands fokprogramma. Nu leven er weer zo'n 250 wilde paarden in een natuurpark in Mongolië.

Ambities

Deze kleine succesjes staan in geen verhouding tot de immense problemen die nog om een oplossing vragen, aldus het IUCN. Volgens het instituut zijn er nog grotere inspanningen en geld nodig.

Om de hoge ambities van de biodiversiteitsconferentie in Nagoya waar te maken, moeten er nog vele miljarden op tafel worden gelegd.