Inhuldiging en rellen op 30 april 1980

Het is 30 april 1980 10.06 uur als prinses Beatrix officieel koningin Beatrix wordt. In de Nieuwe Kerk wordt de vorstin, gekleed in de rode koningsmantel met hermelijn, ceremonieel ingehuldigd. Buiten de muren van de kerk is geen plaats voor egards als in de hoofdstad rellen uitbreken, rellen tegen alle mogelijke misstanden in het land van de nieuwe koningin.

Het is geen grote verrassing dat krakers, alternatievelingen en allerhande groeperingen de inhuldiging aangrijpen als een excuus om aandacht te krijgen voor hun zaak. Het voorjaar van 1980 is een rumoerige tijd waarin de ontevredenheid over de leegstand van huizen en andere misstanden steeds verder boven de oppervlakte uitrijst. Onder het motto 'geen woning, geen kroning' komt de onvrede tot ontlading op 30 april.

Slaags

Op het moment dat Beatrix aan haar inhuldigingstoespraak begint, loopt de situatie in de straten van Amsterdam flink uit de hand. De politie raakt slaags met krakers, de bevrijdingsbeweging, Marokkaanse knokploegen en voetbalvandalen. Terwijl er in de straten van Amsterdam steeds meer mensen gewond raken, toont Beatrix zich in haar toespraak bewust van de labiele situatie in haar land en in de wereld.

"Als vandaag de dag iets zeker is, dan is het een gevoel van onzekerheid – een voorgevoel dat de toekomst niet eenvoudig ontwikkeling en groei van het bestaande kan zijn. Verandering is er altijd geweest, maar de snelheid waarmee de waarden van gisteren vandaag alweer ouderwets of overbodig lijken, raakt aan ons evenwicht. Het is alsof de tijd ontbreekt zich ergens thuis te voelen."

Koninginnedag

Beatrix' inhuldigingstoespraak toont een koningin die weet wat er in de wereld gebeurt, die weet hoe zij daar over denkt, én een koningin die weet wat ze wil. Dat blijkt vooral uit haar woorden aan prinses Juliana. "Lieve moeder, vandaag is uw geboortedag. Uit diepe, diepe dankbaarheid voor alles wat wij van u ontvangen, zal deze dag - ook in de toekomst - verbonden blijven met uw wijsheid, uw medeleven, uw moederliefde. Want deze dag zal blijven: Koninginnedag!"

Al met al gaat 30 april 1980 als een roerige dag de geschiedenisboeken in. Als die avond de balans wordt opgemaakt van de massale rellen, blijkt dat ruim 100 burgers en 93 politieagenten gewond zijn geraakt. De volgende dag bezoekt Beatrix zeven gewonde agenten in het ziekenhuis. Haar eerste taak als de kersverse Koningin der Nederlanden.