De geheimen van MI6 onthuld

door correspondent Arjen van der Horst, Londen

De intriges en spionnenacties zouden rechtstreeks uit een James Bond-film kunnen komen. Maar de verhalen die de historicus Keith Jeffery naar boven haalde, zijn stuk voor stuk waar gebeurd. In zijn baanbrekende boek over de eerste veertig jaar van de Britse geheime dienst laat hij niet alleen de heldendaden zien van Britse spionnen, maar ook de duistere zijde van MI6.

Jeffrey was de eerste historicus die toegang kreeg tot de archieven van de geheime dienst. Het resultaat van jaren spitten door de ontelbare dossiers kreeg vorm in een 800 pagina's tellend boek: 'MI6: The History of the Secret Intelligence Service 1909-1949'.

De enige beperking die Jeffery kreeg opgelegd, was dat hij niet de namen van spionnen zou noemen en dat hij niet verder mocht kijken dan 1949. Maar desondanks levert het speurwerk genoeg smeuïge verhalen op.

Russen

Zo beschrijft Jeffery verschillende geslaagde operaties van MI6, zoals de missie van Luitenant Augustus Agar, die er in zijn eentje met een speedboot in slaagde Russische oorlogsschepen op te blazen tijdens de Russische Revolutie. Ook verhinderden Britse spionnen een communistische revolutie in Brazilië in 1935.

Maar soms ging het ook mis. Berucht is het Venlo Incident, vlak voor het begin van de Tweede Wereldoorlog. De Gestapo had in Venlo een val gezet voor Britse geheim agenten. De Duitsers hadden een fictieve Duitse generaal gecreëerd die het verzet tegen de nazi's wilde leiden. Een ontmoeting tussen MI6 met de generaal werd opgezet op neutrale bodem in Nederland. De Duitsers namen de Britse spion gevangen en namen hem mee naar Duitsland.

Het incident werd later gebruikt om de inval in Nederland te rechtvaardigen.

Vluchtelingenboten opgeblazen

Het boek levert ook feiten op die de Britten in een niet zo gunstig daglicht stellen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog probeerden Europese Joden in schepen naar Palestina te emigreren. De Britten, die Palestina als mandaatgebied beheerden, zagen een golf van vluchtelingen niet zitten en zetten Operation Embarrass op.

In Italiaanse havens plaatsten Britse agenten explosieven aan boord van de Joodse vluchtelingenschepen; een schip moest volledig uit de vaart worden gehaald, twee anderen raakten beschadigd.

Jeffery beschrijft de dossiers van MI6 als de "heilige graal" van alle archieven. "Normaal zijn ze voor niemand toegankelijk. Toen ik ze uiteindelijk mocht zien, voelde ik me als een kind in een snoepwinkel."

Keith Jeffery - The Secret History of MI6 - Penguin - ISBN: 9781594202742