Gillard blijft premier Australië

Door correspondent Robert Portier

Julia Gillard blijft premier van Australië. De benoeming van Gillard komt ruim twee weken na de spannendste verkiezingen die Australië in decennia heeft gehad. Die verkiezingen leverde geen duidelijke winnaar op, waardoor de steun van de onafhankelijke kandidaten de doorslag gaf.

Op dit moment zijn bijna 12 miljoen van de 14 miljoen stemmen geteld en de twee belangrijkste partijen liggen vrijwel gelijk. De conservatieven liggen met slechts 2000 stemmen verschil voor op Labor.

Onderhandelingen

Het was al een tijdje duidelijk dat Labor en de conservatieve coalitie er geen van beide in waren geslaagd om een meerderheid in het parlement te behalen. Daardoor waren beide partijen gedwongen tot onderhandelingen met vijf onafhankelijke kandidaten. Twee kandidaten verbonden zich al snel aan Labor, waardoor het machtsevenwicht in handen lag van 'de drie amigo's'.

In tegenstelling tot wat je zou verwachten, maakten die geen misbruik van de macht die ze opeens in de schoot geworpen kregen. Ze stelden geen absurde eisen om hun eigen achterban te bevoordelen, maar richtten zich vooral op nationale onderwerpen als de aanleg van een glasvezelnetwerk, immigratiepolitiek of klimaatbeleid. Vandaag gaven twee van hen steun aan Labor, waarmee de partij een meerderheid in het parlement verkreeg.

Eigen agenda

De steun van de onafhankelijke kandidaten betekent dat ze meestemmen met de moties die door Labor worden ingediend, maar ze zijn niet verplicht om het partijstandpunt over te nemen bij moties van andere partijen. Ook zijn er onderwerpen waarop ze een eigen agenda kunnen voeren.

De onafhankelijken zijn allen afkomstig van het platteland. Dankzij hun positie zal het platteland de komende jaren flink meer aandacht ontvangen. In haar eerste toespraak als nieuwe premier benadrukte Gillard die positie door een hele reeks plannen voor de regio aan te kondigen.

Stabiele regering

Niet iedereen in Australië is er van overtuigd dat een minderheidsregering het drie jaar zal volhouden. Veel mensen vrezen dat zo'n regering te instabiel zal zijn, ineffectief en ten onder zal gaan aan ruzies. De laatste keer dat het land een hung parliament kende, waarin geen van de partijen een meerderheid had, was in 1940.

De zittende minister-president regeerde destijds dankzij de steun van twee onafhankelijke kandidaten. Die besloten tijdens de regeerperiode om hun steun in te trekken en zorgden er voor dat hij moest aftreden.

De onafhankelijken hebben altijd gezegd dat ze willen dat er een regering komt die zo stabiel mogelijk is. Die stabiliteit hangt nu van hen af. Hoewel ze de Labor-partij in principe steunen, houden ze zich het recht voor om anders te stemmen.

Compromissen

Voor Gillard betekent het dat ze voortdurend op zoek moet naar compromissen met mensen die niet aan de leiband van haar partij lopen. Voor Australië is dat een nieuwe situatie. "Het zal anders worden, maar dat is een goede ontwikkeling", aldus Rob Oakeshott, een van de onafhankelijke kandidaten.

De onafhankelijken kunnen de komende jaren een hoop kritiek verwachten. Zij zullen verantwoordelijk worden gehouden voor de acties van de overheid die ze in het zadel hielpen, of voor het gebrek daaraan. Aan hen de zware taak om aan hun achterban en de rest van het land duidelijk te maken dat ze de juiste keuze hebben gemaakt.