De beurseuforie van 4 september 2000
Door financieel redacteur André Meinema
Precies tien jaar geleden, op maandag 4 september 2000, sloot de Amsterdamse beursgraadmeter AEX op zijn hoogste stand ooit: 701,56 punten. Tien jaar later en na twee wel heel dramatische en hectische beursjaren is de AEX meer dan gehalveerd.
Het jaar 2000. Het jaar waarin de millenniumbug niet kwam en we op 1 januari opgelucht ademhaalden, omdat alle computers en luchtverkeersleidingssystemen het gewoon bleven doen. Het jaar van de vuurwerkramp in Enschede. Het jaar van schreeuwend personeelstekort, dreigende inflatie en oplopende rente.
Nieuwe economie
Het jaar ook van telecom en internet, van World Online, van de miljardenverslindende UMTS-veilingen. Het idee heeft postgevat dat de nieuwe economie het gaat winnen van de oude en defensieve economie, zoals banken verzekeraars en voedingsbedrijven.
Nieuw en aanvallend is alles wat met technologie, telecom en ICT te maken heeft. Want door internet en telecom wordt alles echt helemaal anders. De terugkerende vraag aan bedrijven is: wat is jullie internetstrategie?
Schommelingen
Bedrijven kunnen met ICT veel efficiënter vraag en aanbod op elkaar af stemmen, hebben veel meer informatie en inzicht in lopende processen en kunnen daar dan slim en goedkoop op inspelen.
Door de nieuwe economie gaan conjuncturele schommelingen, met iedere zes à zeven jaar een economische dip, tot het verleden behoren. Kortom, een soort eeuwig opgaande economische groei en altijd lage inflatie.
Goudkoorts
Technologiebedrijven zijn dus hot en hip en stromen in de tweede helft van de jaren 90 de beursvloeren op. Er ontstaat een nieuwe economie met nieuwe rijken. Het goud gloort en beleggers zijn bevangen door goudkoorts.
Beleggers zien de beurskoersen vanaf 1997 steil oplopen. In januari 1997 gaat de AEX door de 300 punten en een half jaar later in de zomer al door de 400, tijdens de zogenaamde 'campingrally'. Beleggers zouden zelfs vanaf de camping beursorders doorbellen om de boot van stijgende beurskoersen niet te missen.
'Hickup'
In maart 1998 valt de 500-puntengrens. Even is er dat jaar een zogeheten hickup, door een valutacrisis in Azië, maar daarna gaat het gewoon weer crescendo omhoog. In november 1999 schiet de AEX door de 600 punten en dan stoomt de beurs op richting de 700.
Er hangt de sfeer van: dit kan eigenlijk gewoon niet stuk. De bomen groeien tot in de hoogste hemelen. Torenhoge winstverwachtingen in de ICT-sector blijven het optimisme voeden. Hypend en hijgend hollen beleggers achter elkaar aan. Wie niet belegt, is gewoon gek.
Barsten
Er verschijnen wel al wat barsten in de muren van het droombeurspaleis. In de loop van 2000 nemen de zorgen over de inflatie toe. De economie dreigt oververhit te raken.
Olieorganisatie Opec doet ook een duit in het zakje en doet niets om de olieprijs te drukken. De prijs van een vat ruwe olie is opgelopen naar rond de dertig dollar. En dat vinden we in 2000 heel veel, want een jaar eerder kost een vat slechts tien dollar. Vandaag liggen we niet meer wakker van een olieprijs van meer dan zeventig dollar, want die kostte immers twee jaar geleden bijna honderdvijftig (!) dollar.
Sterke dollar
De rente in Europa wordt opgeschroefd naar 4,25 procent, tot op vandaag de de hoogste rente in de ECB-geschiedenis en vier keer zoveel als de huidige ECB-rente van 1 procent.
En de euro, die kreunt en steunt onder de sterke dollar. Na de introductie in 1999 is het bergafwaarts gegaan met de Europese eenheidsmunt en noteert deze minder dan negentig dollarcent. Het staat amper in vergelijking met de 1,28 dollar die je nu voor een euro krijgt.
All time high
In de zomer van 2000 flirt de AEX met nieuwe recordhoogten, met de horde van 700 punten. Twee keer breekt de index door de 700 en op maandag 4 september sluit de AEX 'all time high', op de hoogste stand ooit. Opgejaagd door koersstijgingen van technologie-, media- en telecomaandelen.
Maar op die top houdt het op. In de weken en maanden daarna gaat het enkel bergafwaarts. Zo snel als het omhoog ging, zo snel gaat het ook weer omlaag. De aandelenkoersen van de beursgiganten verschrompelen. Een jaar later staat de AEX al onder de 400 punten, weer een jaar later zakt de AEX door de 300 punten en in maart 2003 blijft de AEX steken op 218 punten.
Gebakken lucht
De 'internetbubble' loopt leeg. Mooie plannen en beloften van ondernemers en bedrijven blijken gebakken lucht. Ondanks opgestoken duimen vallen bedrijven bij bosjes om en verliezen grote en kleine beleggers zakken met geld.
Wat overbleef, waren de kleren van de keizer.