Cambodja worstelt nog steeds met verleden
Door correspondent Michel Maas
Cambodja worstelt nog altijd met zijn zwarte verleden. Het schrikbewind dat de Rode Khmer uitoefende van 1975 tot 1979 was zo gruwelijk dat de wonden nog lang niet zijn geheeld. Deze week werd het eerste kopstuk van de beweging, 'Duch', veroordeeld, na een proces dat jaren heeft geduurd. Processen tegen vier andere kopstukken moeten nog beginnen.
Ook herinneren valt niet mee. In het noorden van Cambodja wordt al bijna tien jaar geprobeerd om een toeristische trekpleister te maken van het laatste bolwerk van Pol Pot. Ook dat vlot maar tergend langzaam. Ik nam een kijkje en vond bitter weinig wat nog herinnerde aan Pol Pots verblijf. "Er wordt aan gewerkt", was alles wat het hoofd van de dienst toerisme in het stadje wist te melden.
Pol Pot-route
De gevreesde leider van de Rode Khmer leefde na de val van zijn bewind nog twintig jaar in de bossen bij Anlong Veng, een grensplaatsje aan de Cambodjaans-Thaise grens. Hij had daar een dorpse gemeenschap gebouwd met communistische kaderscholen, kippenfokkerijen, eigen radiozenders, en zijn eigen hoofdkwartier. Daar stierf hij in 1998, en een jaar later hield zijn beweging op te bestaan.
Veertien van de huizen, scholen, boerderijen, het graf van Pol Pot, en andere belangwekkende plekken staan nu op de lijst van het ministerie van toerisme om deel uit te gaan maken van een historische Pol Pot-route. Ik bezocht de meeste van die plekken en ontdekte dat daar zo goed als niets meer van over was. Ik vond alleen wat houten palen en hekken. Dat is alles, bekent de ambtenaar van toerisme, "we hebben alleen nog maar budget voor die hekken".
Aanhangers
Alle historische gebouwen zijn verdwenen, en moeten dus worden herbouwd. En dan nog: wat zegt dat over Pol Pot? Gaan ze hier ook de 'Killing Fields' herdenken? De ambtenaar weet het niet, maar erg gelukkig lijkt hij niet met dat idee. "De mensen die hier wonen waren allemaal aanhangers van Pol Pot. Zij weten niets van de moorden. Zij kennen alleen Pol Pot's goede daden." En zo mag het kennelijk van hem wel blijven.