Vijf vragen over stresstest banken

Bijna honderd Europese banken zijn de afgelopen weken onderworpen aan een onderzoek naar hun financiële weerbaarheid. Vanavond worden de uitkomsten bekend. Uit de zogenoemde stresstest moet duidelijk worden of de banken bestand zijn tegen nieuwe stormen in de financiële wereld.

Waarom worden de stresstests gehouden?

Banken zijn nog steeds bezig met het herstellen de schade van de financiële crisis. Ze verloren honderden miljarden en werden door overheden op de been gehouden. Daar kwam de recessie overheen en dit jaar ook nog eens de schuldencrisis in Griekenland.

Als gevolg hiervan werden banken omgeven door wantrouwen, terwijl vertrouwen juist cruciaal is voor een gezond financieel stelsel.

Door deze gebeurtenissen en omdat de economie maar langzaam herstelt, zijn banken nog steeds erg zwak en kwetsbaar. De stresstest moet duidelijk maken hoe de banken ervoor staan, zodat Europa niet opnieuw onaangenaam wordt verrast mocht het weer verkeerd gaan.

Waarop worden banken getest?

Met stresstesten wordt een rampscenario gevolgd om na te gaan wat daar de uitwerking van is op de stabiliteit van de instellingen. Het gaat dan onder meer om sterk oplopende werkloosheid, tegenvallende economische groei, faillissementen en instortende beurzen. Redt de bank het onder die omstandigheden of moet het aankloppen om steun?

De druk wordt met andere woorden extreem opgevoerd en dan maar zien of er ergens een lek of een scheur ontstaat. De laatste keer dat banken getest zijn, was in september vorig jaar. De Nederlandse banken doorstonden die test goed.

Hoeveel banken ondergaan de tests?

In twintig landen zijn 91 banken aan de stresstest onderworpen. Die vormen samen ongeveer tweederde van de Europese bankensector en zijn zogenaamde systeembanken, banken die een belangrijke rol spelen in het financiele en economische verkeer van een land.

In ons land gaat het om ING, ABNAmro/Fortis, de Rabobank en SNS Reaal. De kleinere bank Van Lanschot staat niet op de Europese lijst, maar heeft wel een vergelijkbare test ondergaan.

Zijn er banken die kans lopen niet te slagen voor de tests?

De afgelopen dagen hebben in heel Europa politici en financiële functionarissen gezegd dat ze zich geen zorgen maken over de banken in hun land. Ze zeiden dat om te voorkomen dat klanten al bij voorbaat hun spaargeld ophalen bij banken waarover twijfel bestaat.

Er gaan namen rond van banken die het niet zullen halen. Daaronder zijn enkele Duitse regionale banken en Spaanse spaarbanken. Ook zijn er vermoedens dat de Duitse hypotheekbank Hypo Real Estate er slecht voorstaat. Volgens sommige zwartkijkers zijn er nog meer die in de gevarenzone zitten. Dat zou gaan om banken in Duitsland, Spanje en Griekenland.

Wat vinden de banken en de financiële markten van de stresstest?

De meningen zijn verdeeld. Voorstanders vinden de test belangrijk om het vertrouwen in de banken terug te brengen: transparantie en duidelijkheid boven alles. De Amerikanen deden dat vorig jaar ook en dat heeft heilzaam gewerkt. Critici zijn bang dat de test niets uithaalt. Iedereen wil natuurlijk graag slagen, dus de lat moet niet te hoog liggen. Of er wordt gerommeld met de criteria. En als bijna iedereen slaagt, dan weet je met die test eigenlijk nog niets.

Als nu blijkt dat een aantal banken door het ijs zakt, kan dat leiden tot nieuwe onzekerheid of misschien wel een bankrun. Dus moet in dat geval een overheid ook al hebben nagedacht over een plan van aanpak om paniek voor te zijn.

Zo bezien is het niet voor niets dat de resultaten vanavond nabeurs en aan het begin van het weekend bekend worden. Dat geeft iedereen de tijd om na te denken. Het is moeizaam laveren tussen twee klippen, die van de openheid, en die van de geloofwaardigheid.