'De Kaap is weer Hollands'

Door correspondent Tim de Wit

Nederland zal morgen proberen opnieuw de Kaap te veroveren in Zuid-Afrika. Op voetbalgebied uiteraard. In 1652 veroverden de Nederlanders letterlijk de Kaap. Namens de VOC stichtte Jan van Riebeeck Kaapstad en de Nederlandse invloeden verspreidden zich razendsnel door de Kaapprovincie.

Misschien wel het meest Nederlandse stadje is Stellenbosch. Via de Dorpstraat en de Kerkstraat kom je uit bij de Moederkerk, een Nederduits Gereformeerde kerk. 'Een Rivier van Lewende Water', staat er op de deur.

Veel met Nederland

De assistent-koster, mevrouw De Villiers, leidt ons rond door de gereformeerde kerk. "Overal zijn Nederlandse invloeden te zien. Hier in de glas-in-lood-ramen zie je de aankomst van het schip van Jan van Riebeeck. En een dame met een bijbel in haar hand, dat symbool staat voor het christelijke evangelie dat de Nederlanders naar Zuid-Afrika hebben gebracht."

Onder de kerkvloer liggen zo'n driehonderd mensen begraven. Veelal Nederlandse predikanten die in de 17e eeuw naar Zuid-Afrika trokken. 'Wilhelm van Gendt, geboren te Maastricht 1685. Overleden te Stellenbosch 1744', staat er op een plaquette. "De Afrikaners hebben veel met Nederland. We voelen ons daar thuis, we denken hetzelfde en we beseffen dat onze roots daar liggen", zegt De Villiers. "Ook al onze kerkliederen zijn geschreven door Nederlandse componisten en dichters."

Wijnstadje

Stellenbosch is vooral beroemd vanwege de wijngaarden die het stadje rijk is. De eerste wijnboerderijen ontstonden er begin 18e eeuw, opgestart door de Nederlanders.

Pieter de Waal is van de negende generatie wijnboeren van de De Waal-familie, die in 1715 begon met het maken van wijn. "Mijn voorouders kwamen uit Amsterdam hier naar toe en van vader op zoon is onze wijnboerderij overgegaan", vertelt De Waal, terwijl hij uitkijkt over de 180 hectare aan wijnranken.

Hij heeft veel met Nederland, zeker nu het WK bezig is. "Sinds Zuid-Afrika is uitgeschakeld, steun ik Nederland. Het is fijn dat er nog een land in het toernooi zit waar ik echt iets mee heb."

Ruimte zat

Sandra Krige is historica en organiseert stadswandelingen door Stellenbosch. Ze wijst op de vele Nederlandse gevels in Stellenbosch. Trapgevels, klokgevels en halsgevels, alles is aanwezig: de kaap-Nederlandse stijl. Ook zijn de huizen behoorlijk groot gebouwd.

"In Nederland was nauwelijks ruimte om groot te bouwen, maar hier was ruimte zat", vertelt Krige. Velen woonden hier met een aantal slaven uit Indonesië, toen ook een kolonie van de Nederlanders.

Invloeden

"De Indonesische invloeden zijn tot op de dag van vandaag zichtbaar in Zuid-Afrika. Het woord 'baie', van 'baie lekker', komt bijvoorbeeld uit Indonesië. Ook allerlei Zuid-Afrikaanse gerechten komen er vandaan."

Tijdens het wereldkampioenschap wordt de Kaap opnieuw overspoeld door Nederlanders. Duizenden zijn er morgen aanwezig bij Nederland – Uruguay. Volgens Krige juichen heel veel mensen dat alleen maar toe. "In het Afrikaans zeggen we vaak, om aan te geven dat het hier goed gaat, dat de Kaap weer Hollands is. Als Nederland morgen wint, is de Kaap weer Hollands."