Koningin opent Nederlandse supertelescoop

Door verslaggever Rienk Kamer

In de buurt van het Drentse Borger heeft koningin Beatrix vanmiddag de grootste radiotelescoop van de wereld in gebruik genomen. Verspreid over een groot deel van vooral Noord Nederland staan 30.000 kleine antennes, die er samen voor zorgen dat astronomen 14 miljard jaar terug in de tijd kunnen kijken.

De wetenschappers van ASTRON, het Nederlands Instituut voor Radioastronomie, hebben dan ook hoge verwachtingen van de supertelescoop Lofar.

Wat in 1956 begon met een gigantische radiotelescoop van 30 meter hoog en met een doorsnede van 25 meter, is in 2010 uitgegroeid tot een megatelescoop met een diameter tot wel 1000 kilometer. Dat kan dankzij de 30.000 ontvangers, die niet groter zijn dan twee meter en met glasvezelkabels met elkaar in verbinding staan.

Ontwikkeld in Dwingeloo

De antennes staan vooral in Drenthe, in de buurt van Borger, maar ook in de andere noordelijke provincies, tot aan Twente toe. Er komen ook ontvangers in bijvoorbeeld Duitsland en Zweden. Het is een unieke telescoop, die helemaal door medewerkers van ASTRON in Dwingeloo zijn ontwikkeld.

Ze zijn daar dan ook apetrots en zien de opening door koningin Beatrix als een bevestiging van het unieke karakter van de telescoop, die - als alles goed gaat - de allereerste sterren kan zien die zo'n 14 miljard jaar geleden zijn ontstaan na de oerknal. "Die hebben we nog nooit gezien, dus dat zou geweldig zijn", zegt directeur Michiel van Haarlem van Lofar. Een wereldprimeur zeg maar.

De telescoop heeft honderd miljoen euro gekost, voor de helft betaald door de Nederlandse overheid. Die het belang inziet van deze telescoop voor de wetenschap in Nederland.

Glasvezel

Ook heeft het Noordelijke bedrijfsleven geprofiteerd van de aanleg. En wat te denken van zo'n zestig scholen op het Veenkoloniale platteland. Zij zijn nu, dankzij de supertelescoop, aangesloten op het glasvezelnetwerk.