'Desi Bouterse is een oase van angstloosheid'

Bij de verkiezingen in Suriname is de Mega Combinatie van Desi Bouterse als winnaar uit de bus gekomen. De leider van de NDP wist geen meerderheid te halen op landelijk en regionaal gebied, maar werd wel de grootste.

Desi Bouterse is een omstreden figuur. De oud-legerleider is hoofdverdachte in een strafproces over vijftien politieke moorden en is veroordeeld drugscrimineel. Toch schaart de Surinaamse bevolking zich massaal achter hem. De Surinaame sociologe Maureen Silos van het Caribian Institute for Human Rights wijst verschillende oorzaken aan voor de populariteit van Bouterse.

Angstloosheid

"Ten eerste is hij een charismatisch leider, dat kan je niet ontkennen", stelt ze. Maar ook angst speelt volgens Silos voor veel Surinamers een grote rol. "Desi Boutserse belichaamt angstloosheid. Ik weet niet of hij van binnen werkelijk geen angst voelt, maar de manier waarop hij zich opstelt en gedraagt, is een belichaming van angstloosheid. In een samenleving die aan elkaar hangt van bewuste en onbewuste angsten, is Bouterse in feite een oase. Hij belichaamt iets wat we met z'n allen toch willen ervaren."

"Mensen willen dan graag vergeten dat hij ook een zeer ernstig mensenrechtenschender is en rücksichtlos zijn tegenstanders om zeep kan helpen. Hij heeft getoond over die grens te kunnen gaan."

Dat grote delen van de Surinaamse bevolking deze misdaden kennelijk even door de vingers zien, ligt voor een groot deel besloten in de Surinaamse volksaard, zegt de sociologe. "Wij in Suriname denken niet na over ethiek of moraal. Wij doen niet aan zelfreflectie en we hebben geen principes waarmee we ons gedrag zouden kunnen sturen."

Stress

"De Surinaamse samenleving is één groot gestress. Ook als je een baan hebt als onderwijzer of verpleegster, is er altijd stress. Het is altijd weer de vraag: hoe ga ik overleven?"

Veel Surinaamse kiezers zien de omstreden Bouterse als ultiem redmiddel om deze dagelijkse beslommeringen te ontvluchten. "Desi Bouterse is een belichaming van het verlangen om uit deze stress te komen. Ik denk niet hij in staat is om de stress weg te halen, maar hij is wel in staat om mensen te laten geloven dat hij dat kan."

Juist dat aangrijpen van een machtige figuur is kenmerkend voor de Surinaamse denken, vindt Silos. "In Suriname hebben we weinig zelfvertrouwen. Er is zo weinig stimulans om zelfvertrouwen te ontwikkelen, dat je gaat wachten tot iemand anders dat voor je doet. Wanneer dat niet lukt, ben je weer teleurgesteld en ongelukkig. Het is altijd met dat vingertje naar buiten wijzen, er is altijd iemand anders die schuldig is aan jouw problemen. Het is nooit de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen problemen."