Hoe zit het met de JSF?
Wat is de JSF?
De Joint Strike Fighter (JSF) is een straaljager die voortgekomen is uit het Joint Strike Fighter-programma, waarmee het Amerikaanse ministerie van Defensie nieuwe gevechtsvliegtuigen ontwikkelt om de F-16 te vervangen.
Begin 2002 besloot het kabinet Kok II om samen met acht andere landen deel te nemen aan de eerste fase van de ontwikkeling van het JSF-project. De JSF zou dan in 2015 de F-16 vervangen, het gevechtsvliegtuig waar Defensie nu mee werkt.
De aanschaf en de ontwikkeling van deze straaljagers bleek echter politiek gevoelig, onder meer vanwege de hoge kosten van het toestel.
Waarom is besloten aan het JSF-programma mee te doen?
De huidige F-16 vloot is op den duur toe aan vervanging. De vliegtuigen kunnen nu nog zo'n 10 tot 15 jaar mee. Nederland heeft besloten om deel te nemen aan de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter vanwege de mogelijke effecten op de werkgelegenheid.
Vorig jaar dreigde een kabinetscrisis over de JSF. De toenmalige coalitiepartners CDA, PvdA en ChristenUnie sloten uiteindelijk een compromis: een eerste testtoestel zou onder voorwaarden worden aangeschaft, een besluit over een tweede testtoestel werd uitgesteld, net als een definitief besluit over de vervanging van de F16 door de JSF.
Zijn er alternatieven?
Er zijn ook andere gevechtsvliegtuigen op de markt die de huidige F-16 zouden kunnen vervangen. - Saab Gripen: een Zweeds gevechtsvliegtuig. - Eurofighter: een Europees gevechtsvliegtuig. Tegenargument is dat het toestel een verouderd ontwerp heeft en dat het te duur is in onderhoud. Het toestel heeft twee motoren in plaats van één. - Dassault Rafale: een Frans gevechtsvliegtuig. - Advanced F-16: een verbeterde en moderne versie van de F-16.
Het ministerie van Defensie heeft deze alternatieven wel overwogen, maar kwam tot de conclusie dat de JSF het beste aansloot bij zijn kwaliteitseisen.
Wat zeggen de voorstanders?
JSF komt volgens onderzoeken van het ministerie van Defensie beter uit de bus dan de andere opties. Ook de stukprijs zou lager zijn. Omdat Nederland ook meedoet aan de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig, ontvangt het ook een bedrag over de verkochte toestellen.
Wat zeggen de tegenstanders?
Een aantal partijen, zoals de SP, koopt liever een nieuw vliegtuig 'van de plank' tegen de tijd dat de F-16 niet meer meekan. Zij willen zich niet vroegtijdig ergens tot verplichten. Tegenstanders zeggen dat dit uiteindelijk duurder zal uitpakken.
Daarnaast speelt het geluidsaspect van de JSF een rol. Uit onderzoek blijkt dat de JSF meer geluid maakt dan de huidige F-16's. Omwonenden van de vliegbases Leeuwaarden en Vonkel, waar de vliegtuigen dienst doen, maken zich zorgen om eventuele geluidsoverlast.
Wat vinden de politieke partijen?
PVVTegen aanschaf JSFSPTegen ontwikkelen, testen, produceren en kopen JSFGroenLinksZo snel mogelijk uit JSF-project stappenD66Nederland trekt zich terug uit testprogramma JSF. Het moment van vervanging F-16 wordt uitgesteld. Vervanging kan ook door ander toestel dan JSFPartij voor de DierenGeen JSF's aanschaffen; Defensie vliegt verder met een afgeslankte en moderne vloot F-16'sPvdAUit het testprogramma van de JSF stappenTON-CDAWil blijven deelnemen aan het JSF-project, maar het aantal aan te schaffen toestellen kan omlaagChristenUnieVoorstander JSF, mits de geluidscontouren passen binnen de huidige kaders en de prijs acceptabel is; beperking van het aantal toestellen is mogelijkVVDHeeft ingestemd met ontwikkeling van JSFSGPVoorstander van de JSF