NOS NieuwsAangepast

Hoe zit het met de euro?

De euro leek kortgeleden nog ijzersterk, maar is nu niet meer dan een kwetsbare weerspiegeling van een zwakke Europese economie. Oorzaak is de financiële chaos en het enorme begrotingstekort in Griekenland. Ook is er angst dat het andere landen zoals Spanje en Portugal kan overkomen, of misschien wel Nederland.

Sinds wanneer is de euro van kracht, en in welke landen?

De euro werd officieel op 1 januari 1999 ingevoerd in 12 landen van de EU (België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal en Spanje). Pas in 2002 werden de munten en bankbiljetten daadwerkelijk ingevoerd. Later werd het ook het betaalmiddel in Slovenië, Cyprus, Malta en Slowakije. Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Zweden willen voorlopig nog hun eigen munteenheid bewaren.

Wat vinden politieke partijen?

Uit de euro tredenDe euro behoudenPVV, TONCDA, PvdA, SP, VVD, GroenLinks, ChristenUnie, D66, SGP, Partij vd Dieren

Hoe komt het dat de euro nu zo laag staat?

In enkele zuidelijke eurolanden vertoont de overheidsbegroting grote gaten. In het bijzonder staat Griekenland er slecht voor, maar er zijn ook zorgen over Portugal, Spanje en Italië. Door de recente recessie zijn deze landen economisch extra kwetsbaar.

Griekenland is een van de landen die zich niet heeft gehouden aan de Europese afspraken om de stabiliteit van de euro te garanderen. Volgens deze afspraken mag het financieringstekort van de eurolanden niet meer zijn dan 3 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Wanneer het financieringstekort te hoog oploopt, dreigt inflatie in heel Europa. Een oplopende schuld kan in extreme gevallen zelfs leiden tot faillissement van overheden.

Waardoor gaan de aandelenkoersen omlaag?

Beleggers reageren op de slechte economische situatie in het eurogebied. Europa krabbelt maar langzaam uit het diepe economische dal en de vooruitzichten zijn niet overtuigend. In het bijzonder maakt de eurocrisis duidelijk hoe zwak landen in het zuiden van de EU ervoor staan.

De dreiging dat de financiële ellende overslaat naar andere lidstaten maakt beleggers voorzichtig en wantrouwig. Niet alleen in Europa dalen de aandelenkoersen, maar wereldwijd. Want een kwakkelende Europese economie maakt de kans groter op een nieuwe mondiale recessie.

Is de lage waarde van de euro zo erg?

Er zitten nadelen aan een goedkope munt, maar er staan voordelen tegenover. Gunstig is dat het voor de eurolanden makkelijker is om te exporteren. Producten uit deze landen worden goedkoper ten opzichte van landen met een duurdere munt. Bedrijven die voor de buitenlandse markt werken, vinden de lage eurokoers dan ook helemaal niet erg. Het is goed voor de werkgelegenheid en daarmee voor de Nederlandse economie.

Nadelig is dat we meer moeten betalen voor import van goederen en diensten uit landen met een sterke munt. Zo zijn we duurder uit met de invoer van olieproducten, omdat die op de internationale markt in dollars worden afgerekend. Energietarieven voor huishoudens en bedrijven gaan omhoog. Ook in de winkels moeten we meer betalen voor zaken die van buiten de eurozone komen. Daardoor daalt de koopkracht. Geldontwaarding dus, en dat verschijnsel leidt doorgaans tot hogere rente. Geld wordt namelijk 'duurder'.

Hoe werkt het reddingsplan voor de euro dat recent werd aangenomen?

De Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stellen 720 miljard euro beschikbaar om te voorkomen dat zwakkere eurolanden failliet gaan. De EU draagt hiervan 500 miljard bij. Het gaat om 60 miljard aan leningen en 440 miljard aan garanties. Het Nederlands aandeel in de garanties bedraagt 26 miljard euro.

Het noodfonds zal met een EU-garantie kunnen lenen op de kapitaalmarkt. Met een renteopslag wordt dat geld weer uitgeleend aan landen die in de problemen komen.

Ook de Europese Centrale Bank draagt een steentje bij door staatsobligaties te kopen. Nog nooit eerder werd een dergelijk noodfonds in het leven geroepen om de euro te redden. Het akkoord is bijzonder, omdat lidstaten volgens Europese regels eigenlijk autonoom zouden moeten blijven op dit onderwerp.

Landen die een beroep op dit mechanisme doen, worden verplicht zwaar te bezuinigen. De rente op de lening is dezelfde die het IMF zou vragen.

Wat als de euro nog meer zakt? Hoe kan 'Brussel' onze munt redden?

Regeringsleiders, ministers van Financiën en de Europese Commissie staan voor een lastige opgave. In Brussel gingen stemmen op om de EU meer zeggenschap te geven in het begrotingsbeleid van de lidstaten en het toezicht op de begrotingen te verscherpen. Dat stuitte op bezwaren van de landen.

Hoe dan ook, het EU-bestuur en de nationale regeringen zijn het eens dat meer financiële discipline gewenst is. Om het wantrouwen weg te nemen, moeten de eurolanden hun tekorten wegwerken met ongekende bezuinigingen en belastingverhogingen.

Het wrange is dat dit niet onmiddellijk leidt tot een terugkeer van het vertrouwen in de euro en in de Europese economie. Het ontgaat de financiële wereld niet dat de maatregelen op grote politieke en maatschappelijke weerstand stuiten. Sterker nog, verlaging van ambtenarensalarissen en hogere belastingen, remmen het voorzichtige economisch herstel en kunnen de landen opnieuw in een recessie brengen. Brussel heeft het dan ook nog niet in eigen hand en moet toezien dat de euro voorlopig een speelbal van de financiële markten is.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl