Israël weert Noam Chomsky
Door Nicole le Fever
Een van de grootste denkers van onze tijd. Zo wordt Noam Chomsky vaak omschreven. Hij is wetenschapper en politiek activist. Een Joodse Amerikaan, maar ook criticaster van het Israëlische beleid ten opzichte van de Palestijnen en het buitenlands beleid van de Verenigde Staten.
Op uitnodiging van het Palestijnse parlementslid Mustafa al Barghouti zou hij vandaag om 12.00 uur een lezing houden op de Palestijnse Bir Zeit Universiteit. Maar dat gaat hij niet halen. Gistermiddag werd hij na vijf uur ondervraging bij de grensovergang met Jordanië terug gestuurd.
In de Jordaanse hoofdstad Amman sprak ik met hem. Om 9 uur 's avonds komt hij het kantoor van Al Jazeera binnen lopen. De 81-jarige vertoont geen tekenen van vermoeidheid. Hij heeft een boodschap. Maar eerst wil hij wel weten waar ik dan studeerde. Nederland, dat kent ie wel. Hij hield er eens de Huizinga-lezing: Het was zo koud dat het publiek kacheltjes bij de voeten had staan.
Taal
Zijn vader was hoogleraar Hebreeuws, de eerste taal van zijn ouders was Jiddisch. Hij groeide op in een Joods getto in de Verenigde Staten, zo vertelde hij later zelf. Met zijn vrouw woonde hij in de jaren 50 enige tijd in een Kibboetz.
In de jaren 60 leerde de wereld zijn taaltheorieën kennen. Zijn boeken ken ik uit mijn studietijd. Over de generatieve grammatica. Kort door de bocht: het stelsel van taalregels die alle mensen in hun hoofd hebben zitten. Het bepaalt de manier waarop kinderen taal leren. Niet alles is aangeleerd, er zit veel in het hoofd van een mens.
Chomsky verdedigde zijn cognitieve theorieën tegenover de behaviorists, de wetenschappers die meer de nadruk legden op aangeleerd gedrag. Zijn opvattingen motiveerden mijn studiekeuze en die van velen in mijn jaar.
Niet lang daarna vestigde hij ook naam als politiek activist. "De oplossing voor Israel en Palestina is zo simpel: terug naar de grenzen van 1967 (voor de zesdaagse oorlog, red.)", zo betoogt Chomsky. De Amerikaanse opstelling verhindert deze uitkomst, vindt Chomsky.
Misverstand
Met een paar vrienden en zijn dochter meldde hij zich tegen de middag aan de Israëlische kant van de grensovergang. Zijn vrienden werden doorgelaten, maar Chomsky werd samen met zijn dochter teruggestuurd. Een reden werd niet gegeven.
Uit de vragen leidt hij af dat zijn opvattingen de Israëlische autoriteiten niet aanstaan. Hij bezocht Palestina eerder en sprak ook eerder op de Bir Zeit Universiteit, maar tijdens die bezoeken gaf hij ook lezingen in Israel. Het feit dat dit keer geen Israëlische ontmoetingen op het programma stonden, zou tot de weigering hebben geleid, denkt hij zelf.
"Een misverstand", zegt een woordvoerster van het Israëlische ministerie van Binnenlandse Zaken tegen de persbureaus (Chomsky zelf is van mening dat de vragen aan de grens door datzelfde ministerie werden ingefluisterd).
"De Israëlische overheid toont maar weer eens aan hoe ze omgaat met vrijheid van meningsuiting", zegt het Palestijnse parlementslid Mustafa Al Barghouti dat Chomsky uitnodigde. Alle Arabische media bellen om een reactie te krijgen van de man die strijdt voor de rechten van de Palestijnen, een beroemd wetenschapper, een Amerikaan nog wel en Jood bovendien.
Toestemming
Het weigeren van een Amerikaans staatsburger die een lezing komt houden voor studenten, is geen al te beste reclame voor Israël. De motivatie van de Israëlische autoriteiten zal kenbaar worden gemaakt aan de Amerikaanse ambassade. Chomsky en dochter moeten zich daar vanochtend melden.
Chomsky voelt daar niets voor. Hij wacht af in zijn hotel. Waar na de Arabische ook de Israëlische media hem hebben gevonden. De Israëlische journalisten houden hem op de hoogte van de stand van zaken.
Hij wil zijn lezing op de Bir Zeit universiteit alsnog houden, maar hij wil dan wel de garantie dat hij wordt toegelaten. De Palestijnse Autoriteit zou de Israëliërs kunnen vragen om toestemming voor Chomsky, maar daar ziet men van af: het zou een ongewenst precedent scheppen als de Palestijnen toestemming vragen voor het ontvangen van een gast.
Mocht Chomsky geen garantie krijgen, dan houdt hij zijn lezing alsnog. Morgen, op de Jordaanse Universiteit in Amman. De beelden zullen via videoconferentie op de Bir Zeit Universiteit te volgen zijn. Onderwerp: het falen van het Amerikaanse beleid.
Wordt vervolgd.