'Investeren in zorg loont'
Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink
Investeringen in de gezondheidszorg zijn zeer lonend. Elke euro die erin wordt gestopt, levert gemiddeld 1 euro 30 op.
Het rendement zit hem in een hogere levensverwachting, een hogere kwaliteit van leven en gunstige effecten op de economie zoals een lager ziekteverzuim en hogere productiviteit door betere gezondheid.
Onderzoeker Marc Pomp voerde zijn studie uit in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. Hij publiceerde het vandaag onder de titel. 'Een beter Nederland - de gouden eieren van de gezondheidszorg'.
Langer leven, minder ziek
Per ingezetene van dit land geven we op dit ogenblik jaarlijks gemiddeld ongeveer 4.200 euro uit aan zorg. Bij een levensverwachting van gemiddeld tachtig jaar geven we voor één mensenleven gemiddeld 340.000 euro uit aan zorg.
Aan de kant van de baten komt Pomp met de volgende getallen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is de levensverwachting van Nederlanders met gemiddeld 8,7 jaar toegenomen. Zes van die jaren komen voor rekening van de verbeterde gezondheidszorg. Elk jaar extra levensverwachting heeft Pompe gewaardeerd met een bedrag van 50.000 euro.
Gezondheidszorg verbetert ook de kwaliteit van leven. Die wordt uitgedrukt in QALY's (quality adjusted live years, voor kwaliteit gecorrigeerd levensjaar). Bijvoorbeeld: iemand met een chronische hernia wordt daarvan verlost. De kwaliteit van leven van die patiënt neemt toe van bijvoorbeeld 80 procent naar 100 procent.
Per levensjaar is de kwaliteitstoename dan 0,2 QALY. Als iemand dan nog tien jaar leeft is de totale kwaliteitstoename 2 QALY's. Ook die waardeert Pomp met een bedrag van 50.000 euro per QALY. Pomp begroot de kwaliteitsverbetering van het leven dankzij de gezondheidszorg op gemiddeld 2 QALY's per Nederlander.
Daarnaast zijn er een aantal economische effecten te kwantificeren, vooral minder ziekteverzuim en een hogere arbeidsproductiviteit. Die begroot Pomp op 50.000 euro per persoon.
Rekensom
De baten van de zorguitgaven zijn dus zes keer 50.000 euro door een hogere levensverwachting, twee keer 50.000 euro door een hogere levenskwaliteit en nog eens 50.000 euro door een aantal economische effecten, samen 450.000 euro.
Tegenover zorguitgaven van 340.000 euro staan dus baten in de vorm van gezondheid en welzijn van 450.000 euro.
In de cure (zorg die op genezing is gericht) en preventieve zorg valt de rekensom nog veel gunstiger uit. Daar levert elke geïnvesteerde euro volgens Pomp gemiddeld 2,30 euro op.
Bezuinigen
De zorg staat vanwege de omvang van de begroting bovenaan de bezuinigingslijstjes. De uitgaven voor gezondheidszorg slokken dit jaar een slordige elf procent van het bruto binnenlands product op, zo'n 60 miljard euro.
De vraag is hoe verstandig bezuinigen eigenlijk is. Er wordt wel veel geld uitgegeven aan zorg, maar die uitgaven hebben dus ook een hoog rendement.
Kip met de gouden eieren
Het hoge rendement van de zorguitgaven mag volgens Pomp geen vrijbrief zijn om ondoelmatig te werken en na te laten om kritisch te kijken naar de stijging van de zorguitgaven.
Maar algemene bezuinigingsmaatregelen zoals verlaging van budgetten, beperking van het zorgaanbod en het belemmeren van de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, zijn onverstandig. Die kunnen volgens hem leiden tot het slachten van de kip met de gouden eieren.
Goedkoop duurkoop
Wat betekent dit voor de aangekondigde bezuinigingen in de zorg? Doelmatigheid vergroten, zegt Pomp, is vanzelfsprekend prima. Verder moet het maatwerk zijn. Alleen dingen uit het pakket halen die weinig gezondheidswinst opleveren.
Geen algemene maatregelen dus zoals een algemene budgetbeperking. Dan bezuinig je namelijk ook op zorg die heel rendabel is. Dat leidt tot goedkoop duurkoop met als gevolg verminderde kwaliteit van de zorg, oplopende wachtlijsten, minder rendement van de zorguitgaven en dus minder maatschappelijke welvaart.
Marc Pomp - Een beter Nederland: De gouden eieren van de gezondheidszorg - Balans -ISBN:9789460032455 - €17,95