NAVO praat over minder kernwapens

Door correspondent Paul Sneijder

Wapenbeheersing, zeker als het gaat om kernwapens, moet een topprioriteit van de NAVO worden. Met die boodschap is minister Verhagen van buitenlandse zaken vandaag vertrokken naar Tallinn, de hoofdstad van Estland. Daar komen vandaag en morgen de ministers van buitenlandse zaken van de 28 NAVO-landen op een informele vergadering bijeen. De toekomstige taak van de NAVO is, uiteraard naast Afghanistan, het belangrijkste onderwerp van gesprek.

Het gaat dan om het strategische concept van de NAVO, waar moet het transatlantische bondgenootschap zich wel en niet mee bezig houden. Bij de oprichting in 1949 was dat een heldere taak: de Sovjet-Unie onder de duim houden. Maar sinds de ineenstorting van het Sovjet-imperium en het optrekken van het IJzeren Gordijn tussen oost en west is die taak niet langer de core business van de NAVO. De aanslagen van 9/11 hebben pijnlijk duidelijk gemaakt dat de bedreigingen uit een heel andere hoek komen.

Kernwapens

De NAVO moet daarom zichzelf steeds opnieuw uitvinden. En mede dankzij het pleidooi van de Amerikaanse president Obama voor een wereld vrij van kernwapens, is nu ook bij de NAVO de rol, betekenis en toekomst van kernwapens een issue geworden. Samen met Duitsland, Noorwegen, Belgie en Luxemburg heeft Nederland daarom de vraag opgeworpen of, nu Amerika en Rusland fors schrappen in hun strategische kernwapenarsenaal, ook de in Europa gestationeerde kernwapens niet onder het mes moeten.

Want ook op het Europese grondgebied liggen nog steeds een flink aantal kernbommen opgeslagen. Uiteraard hebben Frankrijk en Groot-Brittannië hun eigen kernmacht. Maar in Turkije, Duitsland, Italië, België en Nederland zijn Amerikaanse kernwapens gestationeerd. Officieel is het allemaal een militair geheim, maar algemeen wordt aangenomen er zeker 240 kernbommen in Europa klaarliggen. Bommen die stuk voor stuk een veelvoud aan vernietigingskracht hebben van de bom die Hiroshima verwoestte.

Volkel

In Nederland gaat het waarschijnlijk om twintig kernbommen op de luchtmachtbasis in het Brabantse Volkel. Waarschijnlijk, omdat geen enkele Nederlandse regering ooit toegegeven heeft dat die wapens daar liggen. Minister Verhagen vindt dat dat anders moet. Het publiek heeft het recht om te weten waar en hoeveel kernwapens er in Europa zijn gestationeerd. Transparantie, als het begin van een discussie over het afschaffen van die wapens.

Minister Verhagen beseft terdege dat het afschaffen van die wapens niet voor vandaag of morgen is. Ook is hij geen voorstander van eenzijdige stappen, het elimineren van kernwapens kan alleen op basis van onderhandelingen met Rusland. Maar als de NAVO wil bijdragen aan een vreedzame wereld is het streven naar minder kernwapens een hoofdtaak van het bondgenootschap. En dat, zo stelt Verhagen bij zijn missie in Estland, moet met zoveel woorden ook in het strategisch concept van de NAVO worden vastgelegd.