Nederlander werkte mee aan WikiLeaks-video
Zondag onthulde website WikiLeaks een video waarop te zien is hoe Amerikaanse militairen in Bagdad twaalf Iraakse burgers, waaronder kinderen, en twee journalisten van Reuters doodschieten. Anonieme bronnen binnen het Amerikaanse leger hebben de echtheid van de beelden bevestigd.
WikiLeaks is een 'klokkenluiderssite'. Mensen die belastende informatie hebben kunnen hier anoniem hun documenten of videobeelden laten plaatsen om de misstanden aan de kaak te stellen. Eerder publiceerde de website al documenten uit de financiële wereld over de economische crisis, bracht het berichten uit de gekraakte e-mailbox van Sarah Palin naar buiten en kreeg het ook de beschikking over een handboek voor gevangenenbewaarders op Guantánamo Bay.
Het meest recente lek was een CIA-document dat was geschreven naar aanleiding van de val van het Nederlandse kabinet. In het document staan tips hoe de bevolking van Europa kan worden beïnvloed zodat het positief blijft staan tegenover de missie in Afghanistan.
IJsland
De Nederlander Rop Gonggrijp, oprichter van XS4ALL, is nauw betrokken bij WikiLeaks en hij hielp mee met het publiceren van de beelden van de beschieting in Bagdad. "Ik ken de mensen van WikiLeaks heel goed en ben betrokken geraakt bij de voorbereiding. Ik heb heel veel productiewerk gedaan", vertelt hij.
WikiLeaks gebruikte IJsland als thuisbasis om te werken aan dit project. "WikiLeaks heeft een poot in IJsland, omdat daar gewerkt wordt aan het IMMI: het Icelandic Modern Media Initiative. Ze hebben geprobeerd alle sterke mediabeschermingswetten ter wereld naar IJsland te halen, zoals de Zweedse publicatiewet en de bronnenbescherming die voor journalisten in België geldt", legt Gonggrijp uit.
Het voorstel is ingediend door IJslandse parlementariërs, maar wacht nog op goedkeuring.
'Dan breekt er iets'
WikiLeaks gaat grondig te werk en besteedt veel tijd aan het controleren van de echtheid van de beelden die ze binnenkrijgen. Er is maanden gewerkt aan de video uit Irak. "We hebben de video frame voor frame bekeken en in totaal wel duizend keer gezien. Wat zien we nu precies? Is het wapen dat we horen echt een AK-47?"
Uiteindelijk is een team van IJslandse journalisten afgereisd naar Bagdad om de feiten de controleren. Ze spraken met verschillende ooggetuigen en kregen kleurenfoto's te zien van de verwonde kinderen. "Toen we die beelden in IJsland te zien kregen werd het ineens echt. Dan breekt er echt iets. Dan schrik je wel", vertelt Gonggrijp.
"Ik denk dat het heel belangrijk is dat mensen de realiteit van oorlog zien. Apachehelikopters die vanaf 400 meter hoogte luchtbescherming geven, gokken dus waar ze op schieten. Je moet gaan twijfelen aan het overkoepelende verhaal van een oorlog."
Oorlogspropaganda
"Het schokkendst voor mij is dat er op een gegeven moment in de video een bus arriveert. De inzittenden willen alleen maar de gewonde journalisten van straat halen. De helikopterpiloot vraagt toestemming om ook die helpers overhoop te schieten en dat mag. Daar schrik je heel erg van. Dat is kennelijk de realiteit van de oorlog."
Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft nog niet officieel gereageerd op de videobeelden. "Je ziet nu wel generaals op de Amerikaanse televisie en die zeggen alleen maar dat je de missie in gevaar brengt met het publiceren van deze beelden. Ze staan achter de troepen en zeggen dat je alleen de uitzonderingen ziet op het goede werk dat de militairen daar doen. Maar dat is oorlogspropaganda."