David Cameron, politieke koorddanser

Door correspondent Arjen van der Horst

Het jaar 2010 begon al hoopvol voor David Cameron. In januari stonden de Conservatieven op een comfortabele voorsprong in de peilingen. Het hoofdkwartier van de Tories in Londen bruiste van energie en goede moed. De lancering van nieuwe campagneposters maakte de opwinding alleen maar groter. De verkiezingen stonden voor de deur. Wat kon er nog misgaan?

Nou, de posters misschien? Op de metershoge platen was een levensgrote foto van hun leider David Cameron te bewonderen. De bijbehorende slogan: "I'll cut the deficit, but not the NHS." Cameron wilde maar duidelijk maken: ik neem het terugdringen van het begrotingstekort serieus, maar zal niet te keer zal gaan als een botte slager. Zo beloofde hij plechtig niet te bezuinigen op de nationale gezondheidsdienst NHS.

Het was misschien niet de meest briljante slogan, maar de kritiek die meteen losbarstte, richtte zich vooral op de glanzende foto van een gladde Cameron. "Airbrush", luidde het genadeloze oordeel van bloggers en twitteraars. Het verband was al snel gelegd. Cameron is onecht.

Cameron ontkende dat de airbrush was gebruikt om zijn foto te toucheren. "Ik ben bang dat ik nu eenmaal een babyface heb." Maar de schade was al aangericht. Binnen de kortste keren begonnen bloggers een ludieke tegencampagne met allerlei varianten op de originele poster. Het moet de Tory-strategen, die een half miljoen pond in de postercampagne hadden gestoken, tot wanhoop hebben gedreven.

Het voorval is typerend voor het imago van Cameron. Hoe 'echt' is de Conservatieve leider? Het is een vraag die voortdurend terugkeert. Cameron probeert al jaren zijn partij een meer gematigd, softer gezicht te geven. Zijn boodschap: ook ik ben een man van het volk en de Tories zijn een partij van iedereen. Een beeld dat gezien zijn elitaire achtergrond soms geforceerd overkomt.

Elitair

Cameron, zoon van een steenrijke beurshandelaar en een moeder met een adellijke achtergrond, is met een zilveren lepel in de mond geboren. De jonge Cameron ging naar prestigieuze eliteschool Eton en genoot zijn universitaire opleiding in Oxford. Als student was hij lid van de beruchte Bullingdon Club, een eet- en drinkclub die alleen openstond voor de rijkste families.

Na zijn studie was het enkele reis richting Westminster. Cameron begon als researcher voor de Conservatieven. Later zou hij adviseur worden van Normant Lamont, die begin jaren negentig minister van Financiën was in de Conservatieve regering. Cameron maakte in die periode van dichtbij mee hoe de Conservatieven onder John Major zichzelf naar de vernieling hielpen. De partij ging aan schandalen en interne ruzies ten onder.

Labour veegde in 1997 de partij bij het oud vuil. Een lange periode in de oppositiebanken begon. Sindsdien heeft Labour de Conservatieven afgeschilderd als de "nasty party". Dit was de partij van de bikkelharde Margaret Thatcher, die alles liet privatiseren, de openbare voorzieningen de nek omdraaide en vooral een partij was van de elite, zo zeiden de sociaal-democraten. Een strategie die drie achtereenvolgende verkiezingen succes had.

Koerswijziging

Conservatieve leiders hadden moeite dat imago van zich af te schudden. De ene na de andere leider sneuvelde, bijvoorbeeld Wiliam Hague, die nu minister van Buitenlandse Zaken wordt. Cameron, die na zijn verkiezing tot het Lagerhuis in 2001 razendsnel was opgeklommen binnen de partij, veroverde in 2005 het partijleiderschap. Voor het eerst leken de Conservatieven een jonge, energieke leider te hebben die een eenheid kon smeden van de partij. Onder Cameron beginnen de Tories aan een drastische koerswijziging.

Cameron wil het imago van de "nasty party" van zich afwerpen door te moderniseren. Hij verandert de kleur van het partijlogo van blauw naar groen om het milieuvriendelijke karakter te benadrukken. Cameron zet zich af tegen homofobie binnen de partij en wil meer ruimte maken voor vrouwen en etnische minderheden. De NHS, die onder Thatcher moeilijke tijden heeft doorgemaakt, omarmt hij met ziel en zaligheid.

Het is geen eenvoudige opgave. Een ruk naar het politieke midden was nodig om de partij verkiesbaar te maken. Maar een al te drastische modernisering schrikt de meer traditionele vleugel af. Camerons pogingen om vrouwen als kandidaat-parlementslid te parachuteren in plattelandsgebieden leidde soms tot verzet bij de conservatieve achterban.

Cameron moet wat dat betreft voortdurend koorddansen. Toch slaagt hij erin de partij grotendeels achter zich te krijgen, mede door ook concessies te doen aan de conservatiefste elementen. Zo stemde hij de eurosceptische vleugel tevreden door de Conservatieven uit de Europese Volkspartij van het Europese Parlement te halen en een nieuwe conservatieve factie in Brussel te stichten.

Jongste

De verkiezingen hebben aangetoond dat de Britse kiezers overtuigd zijn geraakt van de nieuwe, gemoderniseerde Tories. Het is Cameron gelukt om genoeg vertrouwen te wekken, onder meer met zijn plannen om de economische problemen aan te pakken, ook al heeft hij tot op heden geweigerd concreet aan te geven waar de grote klappen gaan vallen.

Een half jaar geleden leken de Conservatieven nog fluitend naar de overwinning te lopen. Zo makkelijk was het niet, Cameron was kwetsbaarder dan gedacht. Maar hij zit er nu toch, op Downing Street 10, als jongste Britse premier in 200 jaar.