Kernenergie bezig aan opmars in Zweden

Door correspondent energie Bram Schilham

Het Zweedse parlement stemt binnenkort over een voorstel om de tien kernreactoren in het land een nieuw leven te gunnen. Het is een opmerkelijke ommezwaai want in Zweden bestond jarenlang de overtuiging dat de kerncentrales aan het einde van hun levensduur, zo rond 2010, zouden moeten verdwijnen. Maar als gevolg van zorgen over klimaatverandering maakt nu zelfs de groen-liberale Centrumpartij de keuze vóór een nucleaire toekomst voor Zweden.

De verrassing was vorig jaar groot, toen de ministers van de regerende Centrumpartij hun handtekening zetten onder het plan dat de levensduur van de Zweedse kerncentrales met tientallen jaren verlengt. Ze spreken van een new deal: in ruil voor steun voor kernenergie in de toekomst, kreeg de Centrumpartij een forse investering in groene energie.

De fractie in het Zweedse parlement is verdeeld. Sommige leden van de Centrumpartij zien de ommezwaai als "verraad" aan hun traditionele stellingname tegen kernenergie. Zeker twee leden zullen in juni tegenstemmen, maar toch is het vrijwel zeker dat het plan rond de kerncentrales door een meerderheid wordt gesteund.

Zweden neemt dan afscheid van een periode van dertig jaar waarin kernenergie in de ban was gedaan. In 1980 sprak de bevolking zich in een referendum uit tegen kernenergie. Ze waren bezorgd geraakt door het ongeluk in Harrisburg in de Verenigde Staten.

De kwestie leidde jarenlang tot verhitte debatten, tot het tij de afgelopen jaren langzaam begon te keren. Nu blijkt uit opinie onderzoek dat een meerderheid van de Zweden op één of andere manier door wil met kernenergie. Om verschillende redenen: het is een relatief goedkope vorm van stroom, het maakt het land minder afhankelijk van de fossiele brandstoffen uit het Midden-Oosten en Rusland en, misschien wel het belangrijkste, de Zweden vinden klimaatverandering een grotere bedreiging dan kernenergie.

Geen tegengeluiden?

Zijn er dan helemaal geen tegengeluiden? Natuurlijk bestaat er ook een Zweedse afdeling van Greenpeace en die organisatie wijst op het nog altijd bestaande probleem van het nucleaire afval. En de kleinere incidenten in de Zweedse kerncentrales waren de afgelopen jaren steevast aanleiding voor milieu-organisaties om de ramp in Tsjernobyl in herinnering te roepen. Toch is de tegenbeweging niet erg omvangrijk meer. Voor het afval is volgens de voorstanders een oplossing in de maak: juist Zweden loopt voorop bij het ontwikkelen van mogelijkheden om het afval op 500 meter diepte in de harde granietlagen weg te bergen. De hernieuwde populariteit van kernenergie in Zweden past in een wereldwijde trend. Steeds meer landen zetten hun afkeer van kernenergie aan de kant en overwegen hun centrales langer open te houden of het aantal zelfs uit te breiden. In totaal zijn wereldwijd 54 nieuwe centrales in aanbouw. Voor nog eens 300 reactoren bestaan vergevorderde plannen. De ontwikkeling lijkt niet te stuiten: de komende decennia zal kernenergie een belangrijk aandeel vormen van de wereldwijde energievoorziening, zeker in landen met een snelgroeiede economie, zoals China en India.