Levenslang voor Heinrich Boere
Door buitenland redacteur Achille Prick
De 88-jarige oud-SS'er Heinrich Boere is veroordeeld voor drie moorden tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1944 schoot hij drie Nederlanders dood als vergelding voor acties van het verzet.
Van de rechtbank in Aken moet hij levenslang de cel in. Dat was ook de eis van het Duitse OM. Of Boere zijn laatste levensjaren ook daadwerkelijk achter de tralies moet doorbrengen, is zeer de vraag. Hij gaat in beroep en dat kan vele jaren duren. En dat mag hij op vrije voeten afwachten. Er bestaat namelijk geen vluchtgevaar of kans op herhaling van zijn daden.
Nadat de rechter Gerd Nohl bijna een uur lang bezig was geweest met het voorlezen van het vonnis, met veel juridisch jargon, vroeg hij plotseling nog eens aandacht voor de kern van zaak: "We moeten ons blijven herinneren dat we het hier hebben over laffe, brute en mensonterende misdaden. Ook al is het bijna 66 jaar geleden, ook al zit hier een oude man die hartklachten heeft."
De vervolging van nazimisdaden in Duitsland verdient volgens vele critici geen schoonheidsprijs. Direct na de oorlog wilden Duitsland en de geallieerden dat het kapotte land snel weer werd opgebouwd. Voor vervolging van nazi's was geen tijd. Bovendien waren de overgebleven Duitsers hard nodig bij de wederopbouw. In de jaren zeventig en tachtig kwam het aarzelend van start, maar pas de laatste twee decennia proberen sommige deelstaten serieus werk te maken van de kans om oorlogsmisdaden nog te berechten.
Historische dag "Daarom is het vandaag ook een historische dag", aldus openbaar aanklager Ullrich Maass, gisteren direct na de uitspraak. "Ik denk dat de eer van de Duitse justitie aangaande de vervolging van nazimisdaden in ere is hersteld. Er is hier vandaag geen toevlucht genomen tot verzachtende omstandigheden als 'bevel is bevel.' Deze daden zijn betiteld als moorden, klip en klaar."
Maas heeft nog wel wat zaken liggen die hij wil oppakken, maar geen Nederlandse verdachten. "In Beieren speelt nog de zaak van de Nederlander Klaas Faber, maar dat is een zaak van justitie in Beieren, daar gaan wij niet over."
Het was ook voor Teun de Groot (76) een belangrijke dag. Zijn vader was kwam op 3 september 1944 om het leven toen Boere met een compagnon hem 's ochtends om 7.30 uur in koelen bloede neerschoot. De fietshandelaar uit Voorschoten stond volgens de rechter bekend als een man die geen sympathie voor de Duitsers had. Maar dat rechtvaardigt niet zijn dood, de argumentatie dat er sprake was van een oorlogssituatie werd daarmee van tafel geveegd.
"Voor mij is Boere een gore nazi-misdadiger, ik ben blij dat deze straf vandaag is uitgesproken", reageerde Teun de Groot die zijn vader alleen de eerste tien jaar van zijn leven heeft gekend. "Na de dood van mijn vader is ons gezin compleet ingestort. We waren met z'n twaalven en mijn moeder stond er plots alleen voor. Dat kon ze niet aan, broertjes en zusjes gingen al vroeg het huis uit, het gezin brak. Mensen die zeggen: moet zo'n oude man nog worden vervolgd, die zeg ik: ja, dat moet absoluut. Leeftijd mag geen beloning zijn."
Naast de erkenning van de moord op zijn vader, neemt De Groot ook nog iets anders mee uit deze zaak. "Ik moet eerlijk zeggen dat ik altijd dacht dat er geen goeie Duitsers waren. Maar in deze zaak ben ik begeleid door mensen die zich inzetten voor de vervolging van nazi's, fantastisch. Hoe deze mensen met hun verleden omgaan is hel mooi. Ik zou bijna zeggen: daar kunnen we in Nederland nog wat van leren."
Slapend Boere zelf hoorde het vonnis grotendeels al slapende aan. In zijn vonnis onderstreepte rechter Gerd Nohl nog een keer dat hem de houding van Boere gedurende het hele proces niet was bevallen. "Aan het eind van je leven probeer je schoon schip te maken, voor zover dat kan. Je kunt het in ieder geval proberen, dat heeft Boere niet gedaan. Heel veel vragen zijn onbeantwoord gebleven. Jammer voor de rechtsvinding en geschiedschrijving maar ook kwetsend voor nabestaanden. Boere heeft deze kans gemist."