Nieuwe president moet Kroatië EU binnenloodsen

Door correspondent David Jan Godfroid

Kroatië heeft vandaag haar nieuwe president ingehuldigd: Ivo Josipovic, de man die ruim een maand geleden zonder noemenswaardige tegenstand de verkiezingen won. De sociaal-democraat geldt als gematigd en pro-Europees. Hij is de opvolger van Stjepan Mesic, die recent nog opschudding veroorzaakte door te pleiten voor militair ingrijpen in Bosnië als de Serviërs daar besluiten zich af te scheiden.

Als uithangbord van de Kroatische buitenlandse politiek is het de belangrijkste taak van de nieuwe president om Kroatië de Europese Unie binnen te loodsen. De onderhandelingen daarover begonnen in 2005, maar zijn allerminst soepel verlopen. Door de Ierse afwijzing van het Verdrag van Lissabon kwamen de besprekingen stil te liggen en later lag EU-lid en buurland Slovenië dwars vanwege een grensgeschil.

Eind vorig jaar werden de onderhandelingen opgeschort, omdat Zagreb maar niet over de brug kwam met documenten uit de Kroatië-oorlog (1991-1995).

Actie Storm Met name dat laatste is een gevoelig punt. De oorlog in Kroatië werd beëindigd met de actie Storm, die onder leiding stond van generaal Ante Gotovina. De aanklager bij het Joegoslaviëtribunaal verwijt Gotovina dat hij met die actie niet alleen een militair oogmerk had, maar dat het ook de bedoeling was om de Krajina, waar de meerderheid van de bevolking van Servische afkomst was, etnisch te zuiveren.

De documenten die het tribunaal graag wil hebben, zouden moeten aantonen dat er tijdens de actie Storm veel te veel granaten zijn gebruikt om een militaire overwinning veilig te stellen. Ongeveer 200.000 Serviërs zijn destijds op de vlucht geslagen. De meesten zijn niet teruggekeerd.

Onder de Kroaten geldt Gotovina als oorlogsheld en het grootste deel van de bevolking wil er dan ook niets van weten dat er belastend materiaal over hem wordt overgedragen.

Georganiseerde misdaad Maar er zijn nog meer punten waaraan Kroatië moet voldoen, alvorens het land zichzelf EU-lid kan noemen. Zo zijn er nog "aanzienlijke inspanningen noodzakelijk" op het gebied van justitie en rechtspraak. Na een aantal opzienbarende moorden eind 2008 bleek dat de georganiseerde misdaad in Kroatië een dikke vinger in de pap heeft.

Ook op het gebied van landbouw- en concurrentiepolitiek zal nog een aantal harde noten gekraakt moeten worden. Kroatië had eigenlijk al dit jaar lid willen worden. Nu zien de meeste politici reikhalzend uit naar 2011, maar het is zeer de vraag of dat zal lukken.

Voor veruit de meeste punten is de regering verantwoordelijk. Maar ook Josipovic zal zijn gewicht in de schaal moeten leggen, zeker als het erom gaat de Kroaten ervan te overuigen dat samenwerking met het Joegoslaviëtribunaal in hun eigen belang is. Dat zal niet meevallen. De nieuwe president zal er al zijn evenwichtskunst voor nodig hebben.