Balkenende: ik heb juist gehandeld
Premier Balkenende vindt nog steeds dat hij met de kennis van toen juist heeft gehandeld bij de steun aan de oorlog in Irak. Hij erkende in het debat over het rapport van de commissie-Davids dat er dingen niet goed zijn gegaan en dat hij lessen wil trekken voor de toekomst. Het debat duurde tot diep in de nacht.
De minister-president weigerde echter een politiek oordeel te geven over de gang van zaken in 2003. "Dit kabinet kan niet de besluitvorming van 2003 overdoen en niet de recensent zijn van een toenmalig kabinet", zei hij. De premier vindt niet dat hij de Kamer 'onjuist en onvolledig' heeft ingelicht.
Hij kwam in aanvaring met de fractieleiders Halsema (GroenLinks), Kant (SP) en Pechtold (D66). "Het kamerlid Balkenende van 1999 zou zich kapot schamen voor de premier Balkenende van nu", zei Halsema. "Beschamend", zei Pechtold. Balkenende sprak van "grote woorden" en nam afstand van hun uitspraken.
Motie van wantrouwen GroenLinks-leider Halsema diende een motie van wantrouwen in tegen premier Balkenende. Ze tilde vooral zwaar aan het onvolledig informeren van de Tweede Kamer. Ook D66-leider Pechtold rekende dat de premier aan. "U heeft verkeerd gehandeld en wezenlijke informatie aan de Kamer onthouden", zei hij.
De motie werd gesteund door de SP, PVV, D66 en de Partij voor de Dieren en haalde geen meerderheid in de Kamer.
Balkenende zei dat het beter was geweest als er eerder onderzoek was gedaan naar de Nederlandse steun aan de inval in Irak. De premier heeft zich lang verzet tegen een onderzoek, maar zei nu dat hij zich kan voorstellen dat een hoop onduidelijkheid en problemen hadden kunnen worden voorkomen als er eerder toe was besloten.
Evalueren De linkse oppositie en de coalitiepartijen stonden lijnrecht tegenover elkaar in het debat. Fractievoorzitter Hamer (PvdA) noemde de reactie van het kabinet "aanvaardbaar" en wil ook lessen leren voor de toekomst. De PvdA wil dat de Kamer bij politieke steun of militaire bijdragen aan missies voortaan binnen een jaar de besluitvorming evalueert en diende daartoe een motie in.
CDA-fractievoorzitter Van Geel erkent ook dat dingen beter hadden gekund. Hij bestrijdt dat letterlijk de begrippen 'onjuist en onvolledig geïnformeerd' in het rapport voorkomen. "Er is niet bewust misleid en er was geen rechtsplicht om de Kamer te informeren", zei Van Geel.
De VVD is genuanceerd over de reactie van het kabinet op de commissie-Davids. Partijleider Rutte zei dat de VVD niet weg loopt voor haar verantwoordelijkheid. De VVD zat in 2003 in het kabinet-Balkenende I, dat de Amerikaanse inval in Irak politiek steunde. Volgens Rutte was het volkenrechtelijk mandaat misschien niet adequaat, maar dat betekent volgens hem nog niet dat de steun ongerechtvaardigd was.
Mandaat PVV-leider Wilders viel de PvdA aan op zijn standpunt in 2003. Hij citeerde uit de vergaderverslagen toenmalig PvdA-woordvoerder Koenders, die destijds vond dat er voldoende volkenrechtelijk mandaat was om de oorlog in Irak te steunen. Fractievoorzitter Hamer herhaalde daarentegen dat haar fractie altijd heeft gezegd tegen de politieke steun aan de oorlog in Irak te zijn geweest.