'Zorg probleemjeugd in het gedrang'
Personeel in de jeugdzorg waarschuwt voor de toestand in instellingen voor probleemjongeren. Twee oud-werknemers van een instelling in Amsterdam zeggen tegen de NOS dat de hulpverlening in het gedrang komt.
Door verslaggever Edwin van den Berg
In de Koppeling in Amsterdam worden jongens en meisjes van twaalf tot achttien jaar behandeld voor ernstige gedragsproblemen. Zij zijn onhandelbaar, verslaafd aan drugs of het slachtoffer van loverboys. Maar het gaat niet alleen maar om onhandelbare jongeren. Ook jongeren die door een slechte opvoeding niet meer thuis kunnen wonen, worden in de Koppeling behandeld. Dit gebeurt altijd na een uitspraak van de rechter, die bepaalt dat de jongere 'onder toezicht' wordt geplaatst.
Bij toezicht blijft het niet, want de maatregel heeft veel vrijheidsbeperkende gevolgen. Wanneer mag je met verlof? Wanneer mag je bezoek ontvangen en van wie? Ook dat hoort bij een behandeling in een centrum als de Koppeling, waarvan er 25 in het land zijn.
Terroriseren Twee oud-werknemers zeggen dat het personeel lang niet altijd is opgewassen tegen de soms agressieve jongeren. De hbo-opleiding is vooral theoretisch en sluit te weinig aan op de harde praktijk in de instelling. "Het gevolg is dat groepsleiders soms het gezag missen en de leiding daadwerkelijk ligt bij de hardste schreeuwer op de afdeling", vertelt één van de twee oud-personeelsleden.
"Ik heb zien gebeuren dat groepen jongeren binnen de inrichting elkaar bestormden. Water koken om op groepsleiders te gooien, de boel terroriseren en het personeel kijkt toe, want je wilt naar huis zoals je bent gekomen. Er is al genoeg gebeurd."
Onvoldoende budget Volgens de vakbond AbvaKabo/FNV staat de situatie in de Koppeling niet op zichzelf en geldt hij ook voor de 25 andere gesloten behandelcentra in ons land. Met in totaal 1600 behandelplaatsen voor jongeren.
"Veel werknemers hebben een verkeerd beeld van de jeugdzorg en beginnen vaak te romantisch aan het vak. De werkdruk is hoog en de jongeren vragen veel aandacht. Het gaat simpelweg om de zwaarste groep jongeren die zorg nodig heeft. En het ontbreekt aan voldoende budget om het personeel zo op te leiden dat zij goed op de praktijk is voorbereid", aldus vakbondsman Hans Wijers.
MBO-Personeel Mark Bent is bestuurder bij de brancheorganisatie MO-groep Jeugdzorg en reageert. "De gesloten jeugdzorg bestaat kort", vertelt hij. "We hebben in het begin problemen gehad om goede en voldoende mensen te krijgen. Vooral omdat je met zijn allen in dezelfde vijver vist en snel meer dan honderd mensen moest aannemen.
Het liefst wil je goed opgeleid HBO-personeel, maar soms moest genoegen worden genomen met MBO-personeel. Die we overigens wel een studie in het vooruitzicht stelden". Op dit moment zijn er geen problemen met het vinden van goed personeel, zegt de MO groep.
Jeugdzorgopleiding Binnenkort gaat er, op HBO-niveau, een apart jeugdzorgopleiding starten, die meer aansluit op de huidige praktijk, om te zorgen dat toekomstig personeel zo goed mogelijk is voorbereid op de situatie op de werkvloer.
Bent: "De opleiding trekt nu voornamelijk meisjes, zo'n 80 procent zelfs. Terwijl het juist belangrijk is dat mannen de opleiding instromen en uiteindelijk in de instellingen gaan werken. Ook zie ik graag meer allochtone studenten, want onder die groep is het werk nu nog niet erg populair".
"We willen meer gaan doen om het vak voor die groep aantrekkelijker te maken en zoeken vooral mensen met de juist combinatie van deskundigheid en talent om met deze jongeren met gedragsproblemen om te gaan".
Verloop Daarnaast wil de MO-groep gaan werken aan een agressietraining voor het personeel, om ze weerbaarder te maken bij incidenten. De brancheorganisatie ontkent dat de geweldsincidenten, waar de twee oud-werknemers over spreken, ooit hebben plaatsgevonden. En ook het personeelsverloop is volgens de organisatie niet opvallend groot.
Bent: ''Wij hebben een jaarlijkse gemiddelde uitstroom van 13%. Dat betekent dat eens in de zeven jaar een werknemer van baan wisselt, en dat is niet verontrustend. En een onderzoek naar de tevredenheid van werknemers geeft aan dat 90% van de geënquêteerde werknemers tevreden zegt te zijn met het werk."