Toen een gemeenteraadslid nog iemand was

Door verslaggever Pauline Broekema

Op de tafels staan asbakken, want er mocht nog gerookt worden in de raad van Amsterdam. De foto's uit de jaren zestig leveren het curieuze bewijs. Zo was het in de meeste gemeenteraden. Een raadszaal stond bij spannende debatten blauw van de rook.

Het Stadsarchief Amsterdam heeft een fraaie collectie raadsfoto's. Ze zijn de moeite van het bekijken waard, zeker deze weken in de aanloop naar de verkiezingen.

Historicus Meino Schraal, van het Stadsarchief, betreurt het dat er tegenwoordig nog maar zo weinig gefotografeerd wordt tijdens raadsvergaderingen. Dat een krant zelden een fotograaf stuurt. Daarom hebben weinig mensen een goed beeld van wat zich binnen de raadszaal afspeelt.

Schatkamer Hoe anders was dat in de vorige eeuw, bijvoorbeeld in de jaren zeventig en tachtig, toen de demonstranten tot in de raadszaal kwamen. In de 'schatkamer' van het Stadsarchief hangt een foto uit de tijd van de krakersrellen. Burgemeester Polak die ingrijpt op het moment dat een demonstrant de collegetafel beklimt. De foto hangt naast andere topstukken, zoals de brief van Charles Darwin aan Artis.

En wat liet die Amsterdamse raadszaal van toen zich goed fotograferen, verzucht Schraal. De lampen, de lambrisering, banken dicht op elkaar, met de publieke tribune die vaak tot de laatste plaats bezet was.

Lokale roem Meino Schraal: "Eind negentiende eeuw was een raadslid nog iemand. Dat bleef tot ver in de twintigste eeuw. Dames en heren van stand die de verschillende bevolkingsgroepen vertegenwoordigden. Die er voor zorgden dat mensen zich herkenden in die raadsleden."

Nu is dat vaak anders. Gemeenteraadsleden zijn zelfs moeilijk te vinden, blijkt uit onderzoek van NOS Net.

Schraal vermoedt dat er onder oude raadsleden nog meer mooi fotomateriaal is. Familieleden die vanaf de tribune hun familielid fotografeerden in dat ene moment van lokale roem. Er zijn gemeenten die van iedere raad een groepsportret lieten maken. Amsterdam kent die traditie niet en dat betreurt de archivaris.

Krijtstreep Meino Schraal is zelf van Urk. Daar kent hij een afgevaardigde die de tientallen jaren dat hij in de raad zat hetzelfde pak droeg. "Een krijtstreepje, alleen voor de vergadering. Voordat hij naar het gemeentehuis ging, trok hij het aan. Z'n vrouw strikte zijn das, want die avond was hij Raadslid."