Verkiezingen Antillen zijn peiling over staatshervorming
Door correspondent Miriam Sluis
Zo'n 140.000 Antilliaanse kiezers gaan vandaag voor de laatste keer naar de stembus voor het Antilliaanse parlement. Alhoewel, dat dachten ze vier jaar geleden ook. De ontmanteling van de Nederlandse Antillen is al drie keer uitgesteld. En ook dit keer staan de parlementsverkiezingen grotendeels in het teken van de staatkundige veranderingen.
Vooral op Curaçao en Bonaire zijn delen van de bevolking ontevreden over de met Nederland gemaakte afspraken over opheffing van het Antilliaanse staatsverband. Dat staat nu gepland voor 10 oktober 2010. Dan worden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, de zogeheten BES-eilanden, als bijzondere gemeenten opgenomen in het Nederlandse staatsbestel.
Curaçao en Sint-Maarten worden autonome landen binnen het koninkrijk. Aruba heeft al zo'n status aparte sinds 1986.
Nek-aan-nekrace Sinds 2005 onderhandelen de Antilliaanse regering, politici van de vijf eilanden en Nederland over de ontmanteling van de Antillen. Afgesproken is dat Nederland 1,7 miljard euro van de Antilliaanse staatsschuld saneert, in ruil voor toezicht op justitie en overheidsfinanciën. Een andere voorwaarde is dat als Curaçao en Sint-Maarten per 10 oktober niet aan alle eisen voldoen, de nieuwe landen voor twee jaar onder curatele van Nederland komen te staan.
Terwijl de Antilliaanse regeringspartijen deze koers willen voortzetten, ageren de Curaçaose en oppositiepartijen tegen de toenemende invloed van Nederland. Bij een staatkundig referendum op Curaçao stemde vorig jaar 52 procent voor de Nederlandse voorwaarden, 48 procent stemde tegen.
Nu gaat het wederom om een nek-aan-nekrace. De parlementsverkiezingen gelden op Curaçao als een verkapt referendum én een voorproefje op de verkiezingen voor het eerste Curaçaose parlement, deze zomer.
Homohuwelijk Ook op Bonaire voelt een deel van de nog geen 13.000 inwoners zich bedreigd door een toestroom van Europese Nederlanders naar het eiland, in combinatie met Nederlandse wetten ten aanzien van het homohuwelijk, abortus en euthanasie.
De strijd op Bonaire lijkt cruciaal; als de Antilliaanse regeringspartij UPB daar geen meerderheid behaalt, wordt het moeilijker een regeringscoalitie te vormen die de Nederlandse voorwaarden voor staatkundige ontmanteling accepteert.
Waarschuwing De Nederlandse staatssecretaris Bijleveld waarschuwde de Antillen gisteren dat de schuldsanering niet doorgaat als ze na de verkiezingen weer willen praten over de voorwaarden van de staatkundige hervorming.
Bijleveld wil over details best praten, maar niet over het totale pakket. "Je kunt niet zomaar een steen uit het pakket halen. Dat gaan we echt niet doen."
Volgens de staatssecretaris zal Nederland bij nieuwe onderhandelingen minder genereus zijn. "De Antillen moeten zich realiseren dat het draagvlak hier minder wordt. Zoiets als de schuldsanering, waarin Nederland zich maximal heeft uitgerekt, dat zit er niet zo makkelijk meer in als je opnieuw begint met onderhanden."
Uit de Antillen Ook in de toekomstige bijzondere gemeenten Saba en Sint-Eustatius strijden oppositie- en regeringspartijen om voortzetting van de staatkundige koers. Alleen op Sint-Maarten zijn partijen het eens: beiden willen zo snel mogelijk uit de Nederlandse Antillen.
Van de 22 Statenzetels in het Antilliaanse parlement heeft Curaçao er 14, Bonaire 3, Sint-Maarten 3 en Saba en Sint-Eustatius er ieder één.