Commissie-Davids presenteert Irak-onderzoek

De commissie-Davids presenteert vanochtend het onafhankelijk onderzoek naar het besluit van het kabinet-Balkenende I om politieke steun te verlenen aan de aanval in Irak in maart 2003. Het onderzoek heeft bijna een jaar in beslag genomen.

Om tien uur krijgt premier Balkenende het eerste exemplaar in handen. Vervolgens geeft oud-rechter Davids een persconferentie om zijn conclusies toe te lichten.

De overhandiging, de persconferentie en een reactie van premier Balkenende wordt live uitgezonden op Nederland 1, Radio 1 en het politieke themakanaal Politiek24.

In Den Haag wordt reikhalzend uitgekeken naar het rapport. Het heeft jaren geduurd voor premier Balkenende instemde met een onderzoek naar de gang van zaken rond de Nederlandse politieke steun aan een aanval in Irak.

Inlichtingendiensten Vorig jaar februari liet de premier zijn verzet varen, Davids en zijn commissie konden aan de slag. Hij verdiepte zich niet alleen in de voorbereiding en de besluitvorming van de politieke steun, maar ook in de volkenrechtelijke aspecten van het besluit en de informatievoorziening van de inlichtingendiensten.

Ook heeft de commissie zich gebogen over de vraag of Nederland nu echt alleen politieke steun heeft gegeven en niet toch militairen heeft ingezet.

Waarom is het rapport zo belangrijk? Al jaren zijn er vragen en twijfels over het kabinetsbesluit. Nederland was een van de weinige Europese landen die steun verleende aan de aanval van Amerikaanse en Engelse militairen in Irak. In tegenstelling tot landen als Frankrijk en Duitsland vond het eerste kabinet-Balkenende de oorlog gerechtvaardigd. De dictator Saddam Hoessein leefde tenslotte de VN-resoluties niet na én zou over massavernietingswapens beschikken.

De PvdA zag niets in militaire steun, dus werd er alleen politieke steun geleverd. Maar al snel ontstond er twijfel. Had Nederland echt wel alleen politieke steun gegeven? Of zijn er toch Nederlandse militairen tijdens de oorlog in Irak aan het werk geweest?

Baan In september 2003 krijgt de minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer de prestigieuze baan van secretaris-generaal van de NAVO. Werd Nederland beloond voor de steun aan de Amerikaanse regering van George Bush?

Verder wordt er al jaren getwijfeld aan de betrouwbaarheid van de informatie waarop het kabinetsbesluit was gebaseerd. Hielden ambtenaren kritische rapporten achter? Bijvoorbeeld rapporten waarin twijfels stonden over de aanwezigheid van massavernietingswapens - een van de belangrijkste redenen om de Amerikanen en Engelsen te steunen.

VN-resolutie Ook is het al langer de vraag of het schenden van de VN-resolutie 1441 voldoende reden was om een oorlog te steunen. Kortom, is Nederland de oorlog in gerommeld?

Een groot deel van de Tweede Kamer wil al jaren antwoord op deze vragen. Het is nu de vraag of de commissie-Davids hier in slaagt.