Privacywaakhonden: 'Meta mag gebruikers niet dwingen zich te laten volgen'
Socialemediaplatforms als Facebook en Instagram mogen hun gebruikers niet dwingen zich te laten volgen op internet, in ruil voor toegang tot de platforms. Dat zegt de Europese privacywaakhond EDPB, waar ook de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens deel van uitmaakt.
Volgens de toezichthouder moeten grote online platforms een gratis optie bieden waarbij je als gebruiker slechts 'beperkt' gevolgd wordt. Daarbij zou je dan alleen advertenties zien die niet gebaseerd zijn op je internetgedrag.
Deze zogeheten contextuele advertenties passen bij de inhoud die iemand op dat moment bekijkt. Bij een bericht over katten zou er dan een advertentie voor bijvoorbeeld kattenvoeding kunnen staan.
Betaald abonnement
De uitspraak van de EDPB is een reactie op de keuze die Meta, het bedrijf achter Facebook en Instagram, zijn gebruikers sinds november vorig jaar voorlegt.
Gebruikers kunnen sindsdien kiezen tussen een versie met gepersonaliseerde advertenties, of een betaald abonnement waarbij persoonsgegevens niet worden gebruikt om gerichte advertenties aan te bieden. Dat abonnement kost zo'n 13 euro per maand. Zonder te kiezen kan er geen gebruik meer gemaakt worden van de diensten.
Meta introduceerde deze keuze kort nadat de EDPB vorig jaar oordeelde dat de manier waarop het bedrijf gepersonaliseerde advertenties toonde in strijd was met Europese privacyregels. Het bedrijf moest van de toezichthouder binnen Europa stoppen met persoonlijke advertenties die gebaseerd zijn op het internetgedrag van gebruikers.
'Geen eerlijke keuze'
Nadat Meta de nieuwe opties invoerde, kondigde de Europese privacywaakhond een nieuw onderzoek aan. Vandaag noemt de EDPB de huidige opties voor gebruikers "geen eerlijke keuze".
Volgens de toezichthouder worden gebruikers eigenlijk gedwongen te 'betalen' met hun persoonsgegevens. Dat is vooral een probleem als de abonnementsprijs hoog is.
Frederik Zuiderveen Borgesius, hoogleraar ICT en Recht aan de Radboud Universiteit, noemt het standpunt van de EDPB "verstandig". "De toezichthouder mag de wet alleen uitleggen, maar geen nieuwe wetten bedenken. De wet zegt dat gepersonaliseerde advertenties alleen mogen met 'geldige toestemming', die vrijwillig gegeven is. Maar als je moeilijk om een platform heen kunt, kun je je afvragen hoe vrijwillig die toestemming gegeven wordt."
Een woordvoerder van Meta verwijst in een reactie naar een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. "Dat stelde dat het abonnementsmodel een rechtsgeldige manier voor bedrijven is om toestemming te vragen voor gepersonaliseerde advertenties. Het EDPB-advies verandert niets aan dat oordeel. Het abonnement zonder advertenties voldoet aan de Europese wetgeving."
