Miljarden voor chipsector warm onthaald in Eindhoven, maar onzekerheid blijft
De boodschap van het demissionaire kabinet vandaag was duidelijk: we hebben de roep uit de chipsector gehoord. Het miljardenplan om die sector voor de regio Eindhoven te behouden, is dan ook warm onthaald door chipmachinemaker ASML en chipfabrikant NXP. Tegelijkertijd blijft er voorlopig onzekerheid.
Burgemeester Dijsselbloem van Eindhoven had vanuit de regio als voorzitter van Brainport een belangrijke rol in de gesprekken met Den Haag. "Door een lange geschiedenis zit hier in Eindhoven het grootste bedrijf ter wereld op het gebied van chipmachines maken", zegt hij.
Dijsselbloem doelt daarmee op ASML, het kroonjuweel van de Nederlandse economie en verreweg het belangrijkste chipbedrijf in ons land. "Dat bedrijf staat voor een hele grote uitbreidingsbeslissing. Eigenlijk willen ze verdubbelen in omvang en ik denk dat het een nationaal belang is om dat mogelijk te maken in Nederland."
Geen belofte
ASML zegt vandaag de stappen te verwelkomen, maar belooft niet dat de groei sowieso in Nederland zal plaatsvinden. "We zijn bezig met het finaliseren van de besluitvorming." Wel benadrukt de chipgigant de voorkeur te geven aan Nederland.
Betrokken onderwijsinstellingen Fontys Hogeschool, Summa College en TU Eindhoven noemen het plan van het demissionaire kabinet goed nieuws: "Hiermee kan een grote stap worden gemaakt om de aantallen studenten in de technische disciplines flink te verhogen op mbo, hbo en universiteit."
Exportcontroles en fiscaal beleid
Hoewel ASML het gezicht is geworden van wat 'project Beethoven' is gaan heten, gaat het om het behoud van meer techbedrijven in de regio. Het plan van vandaag richt zich op drie zaken: het versterken van het onderwijs, het aanpakken van de infrastructuur en het bouwen van nieuwe huizen in de regio.
Volgens Dijsselbloem zijn er twee dingen die hij niet in de hand heeft bij het behouden van de bedrijven. Het gaat dan allereerst om de export van ASML-machines naar China, die de afgelopen jaren in stappen is beperkt. Het kabinet belooft op dat vlak meer Europese coördinatie.
Daarnaast is er het fiscale beleid, dat het hele bedrijfsleven in Nederland aangaat. De Tweede Kamer heeft de belastingvoordelen voor het bedrijfsleven verminderd, om andere plannen te kunnen dekken. Dat is onder meer in de chipsector niet goed gevallen.
Het gaat bijvoorbeeld om de zogeheten expatregeling, waardoor buitenlandse werknemers minder belasting hoeven te betalen. Die regeling is versoberd, terwijl bedrijven zeggen dat die nodig is om talent van buiten aan te trekken.
Inkoop aandelen
Het andere pijnpunt is de inkoop van eigen aandelen. Dat is nog onbelast, maar er komt nu 15 procent belasting bij. Dat kan een bedrijf al snel tientallen tot honderden miljoenen euro's kosten en dat is geld dat ze in andere landen niet hoeven te betalen. Internationaal opererende bedrijven kunnen dit maar lastig uitleggen aan hun buitenlandse bestuurders en aandeelhouders.
In de Kamerbrief over de miljardenimpuls onderkent het demissionaire kabinet de zorgen van het bedrijfsleven. Ook hier wordt aan gewerkt, maar de Kamer zal een doorslaggevende stem hebben. De vraag is wat wel en wat niet lukt.
De bedrijven houden het nauwlettend in de gaten. "Wij begrijpen dat er naast deze acties nog andere, essentiële, acties op fiscaal gebied worden voorbereid", schrijft NXP. "Wij hopen dat ook die een positief gevolg zullen krijgen."
Vraagt meer tijd
"Die politieke onderwerpen gaan misschien ook meer tijd kosten", zegt Dijsselbloem, verwijzend naar onder meer het fiscale beleid. "Het geeft mij optimisme om te denken: het kan."
De burgemeester eindigt met een oproep aan de Haagse politiek. "Deze bedrijven halen toptalent uit de hele wereld. Gepromoveerde natuurkundigen komen naar hier om te helpen de volgende slimme machine te bouwen. Laten we ze alsjeblieft welkom heten in Nederland." Hij nodigt het nieuwe kabinet bovendien uit om hierover concrete afspraken te maken.
