Pirouettes draaien op hiphop, techno of klassiek? Hoe kunstschaatsers hun muziek kiezen
Beethoven, Kanye West, Adele en Guns N' Roses komen samen op de schaatsbaan van Montreal. Op hun muziek zwieren en springen deze week 's werelds beste kunstrijders tijdens de WK over het ijs.
Maak een afspeellijst van alle muziek die voorbij komt en je krijgt een zeldzame mix van genres. Hoe komen de schaatsers eigenlijk tot hun muziekkeuze?
Dat iedereen altijd op het Zwanenmeer schaatst, is een achterhaald idee. "Natuurlijk wordt nog wel veel klassieke muziek gebruikt, maar je ziet elk genre wel voorbijkomen", vertelt Thomas Kennes, coach van onder anderen kunstschaatsster Lindsay van Zundert.
Luister (en kijk) naar zomaar wat muziekgenres tijdens de WK:
Een pirouette op Madonna, drievoudige axels op de soundtrack van The Lion King of een passenserie op Aznavour, het is maar net wat bij de schaatser past. "De ene rijder is absoluut niet gemaakt voor iets klassieks. En soms heb je een schaatser die juist iets atletischer of sierlijker is, van nature klassiek geschoold, met mooi gestrekte armen of benen. Per rijder weeg je af wat punten gaat opleveren."
Voor muziekkeuze reikt de jury geen punten uit, maar in alle categorieën - solo's voor mannen, solo's voor vrouwen, het paarrijden en het ijsdansen - is het wel een essentieel onderdeel van de algehele oefening.
Choreografen
Langs de ijsbaan drukt niet iemand willekeurig op 'play'. Over elk detail is nagedacht. "In het ideale scenario kiest de rijder helemaal zelf de muziek." Maar, weet Kennes, in de top zijn choreografen onmisbaar.
"Choreografen gaan nog verder in op de materie. Zij zoeken iets wat past bij de atleet, wat ogen doet openen, wat bekendheid creëert, wat een statement kan opleveren. Daar zit echt een heel idee achter."
Van Zundert - deze WK niet aanwezig - werkt met de Franse topchoreograaf Benoît Richaud. "Alles gaat in samenspraak met hem", zegt Kennes.
"Meestal komt hij met een voorstel. Het 'Pirates of the Caribbean'-thema, de kür die Lindsay de afgelopen twee seizoenen heeft gereden, is een keuze van Benoît geweest. Eerst wist Lindsay niet helemaal of het haar ding was, maar uiteindelijk bleek het iets heel goeds."
Vaak schaatsen kunstrijders zeker één seizoen lang dezelfde oefening, soms langer. Maar dan wordt het wel tijd voor iets nieuws. "Het ene jaar gaan we voor iets klassieks, het andere jaar gaan we voor iets moderns. Of we willen een tango", zegt Kennes. "Zodat je je performance blijft ontwikkelen."
Soms grijpt een schaatser voor een belangrijk toernooi terug op een oude, vertrouwde oefening. Eentje die goed voelt.
Zang
Sinds de Olympische Spelen van 2014 in Sotsji is zang toegestaan in de muziek, iets wat volgens Kennes flinke invloed heeft gehad. "Mensen kiezen er daarmee voor om wat extra emotie over te brengen op de jury en het publiek. Allemaal ontwikkeling om de sport interessant te houden voor de rijders, maar ook voor het publiek."
Niets is inmiddels meer te gek. Hiphop-medleys, soundtracks van populaire tv-series als Game of Thrones en een ode aan zangers, zoals 'de Nederlandse Freddie Mercury' deed, komen tegenwoordig langs.
Kun je in theorie kunstschaatsen op gangsterrap? Kennes: "Als je de vocals eraf haalt, is het wellicht mogelijk. Want schelden hoort er namelijk niet bij. Voor de rest zijn er weinig regels."
Alleen de lengte is begrensd. De oefeningen moeten passen in een korte kür (2 minuten 40 seconden) en lange kür (4 minuten). Soms worden nummers ingekort, in een enkel geval zelfs speciaal gecomponeerd. "We werken met componisten. Die knippen en plakken alles zo, dat de muziek tot een korte of een lange kür kan worden gemaakt. Alles moet kloppen met de muziek."
IJsdansen
In het ijsdansen speelt muziek een nóg grotere rol. Geen grote sprongen, maar juist meer dans. "We trainen constant op muziek", zegt het Nederlandse ijsdanspaar Chelsea Verhaegh en Sherim van Geffen. "Elke beat weten wij waar we moeten zijn."
Veel topchoreografen van solorijders begonnen ooit met ijsdansen. "Benoît Richaud, ja. Maar Adam Solya, de choreograaf van Loena Hendrickx, ook", zegt Verhaegh.
IJsdansers zijn in de ritmische dans gebonden aan eisen die schaatsfederatie ISU jaarlijks stelt. Bepaalde delen van de kür moesten dit jaar in een ritme van 100 beats per minuut worden uitgevoerd. En er was - zoals jaarlijks gebruik - een thema: de jaren tachtig.
Dat hadden Verhaegh en Van Geffen - ook niet actief op de WK in Canada - toch graag anders gezien. Geef hen maar iets klassiekers, liever geen hiphop. "Een tango of een wals, het ballroomdansen ligt meer in ons straatje", zegt Van Geffen. "Het latin-jaar beviel ons wel", springt Verhaegh bij.
Hardstyle wordt denk ik niet heel erg gewaardeerd, maar als je het in een passenserie kunt gebruiken, waarom dan niet?
Zoals Formule 1-teams hun kennis niet delen, zo lopen kunstschaatsers ook niet te koop met hun gekozen muziek en oefeningen.
Kennes: "Dat houdt men redelijk geheim. Ook als er iets op sociale media wordt gepost, halen ze altijd de muziek eraf. Tot een aantal weken voor de wedstrijd."
Vlak voor een evenement, zoals de WK in Canada, zijn de gekozen nummers door iedereen vrij in te zien.
Statement geven
Indruk maken met je kür, daar draait het om. "Een statement maken", zegt Kennes.
"Als je aankomt met hardstyle wordt dat denk ik niet heel erg gewaardeerd, maar als je de kwaliteiten hebt om het in een passenserie te gebruiken, waarom dan niet? The sky is the limit."
