'Staakt-het-vuren Gaza lijkt dichterbij, maar nog geen gelopen race'
Opnieuw zijn Israël en Gaza verwikkeld in onderhandelingen over een mogelijk staakt-het-vuren. Zaterdag presenteerde Israël een nieuw voorstel, dat vandaag door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken buitengewoon genereus is genoemd. "Alleen Hamas staat nu een staakt-het-vuren in de weg", zei hij. Ook zijn Britse collega Cameron zei dat alle druk nu bij Hamas ligt om de deal te accepteren.
Het is de nieuwste poging van onderhandelaars om een gevechtspauze te bereiken tussen Hamas en Israël. Na de gevechtspauze van een week in november, een paar weken na het uitbreken van de oorlog, zijn alle gesprekken over een nieuwe gevechtspauze op niets uitgelopen. In het voorstel dat nu op tafel ligt zou sprake zijn van een staakt-het-vuren van veertig dagen dat eventueel verlengd zou kunnen worden.
Volgens Israëlische media stelt Israël voor om 100 Palestijnse gevangenen vrij te laten, in ruil voor minder dan 40 gijzelaars.
Het is de eerste keer dat de deur op een kier staat voor een permanent staakt-het-vuren.
"Een staakt-het-vuren lijkt dit keer dichterbij omdat beide partijen het in principe in grote lijnen met elkaar eens zijn", zegt Omar Dweik, Midden-Oostendeskundige van Tilburg University. "De vorige keer werd het voorstel op voorhand al afgewezen door Hamas."
Dat een gevechtspauze dit keer een stapje dichterbij lijkt heeft te maken met de inhoud van het voorstel, denkt Dweik. "Het is de eerste keer dat de deur op een kier staat voor een permanent staakt-het-vuren, wat een harde eis is van Hamas."
Heikele punten
Ook al lijken beide partijen het op hoofdlijnen met elkaar eens, er zijn nog wel enkele punten waarover onderhandeld moet worden. "Het raamwerk hebben de partijen geaccepteerd, maar het is nog geen gelopen race. Een heikel punt is bijvoorbeeld hoeveel gevangenen er worden uitgeruild voor hoeveel gijzelaars. Daarop kan het spaak lopen", zegt Dweik.
Daarnaast is er nog de dreiging dat Israël Rafah binnenvalt. Volgens Israël is de zuidelijke grensstad Rafah het laatste bolwerk van Hamas. De Israëlische premier Netanyahu kondigde in februari aan het leger de opdracht te hebben gegeven Palestijnse burgers uit Rafah te evacueren en de overgebleven Hamasstrijders uit te schakelen.
De Europese Unie riep Israël vorige maand op geen grondoffensief in Rafah te beginnen dat "de nu al catastrofale humanitaire situatie zal verergeren". Veel Palestijnse inwoners van de Gazastrook zijn naar Rafah gevlucht en leven er sindsdien in tentenkampen. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken zei afgelopen weekend dat een inval in Rafah mogelijk wordt opgeschort als er een staakt-het-vuren wordt bereikt. Maar binnen de regering van Netanyahu bestaat veel verzet tegen een bestand.
Belang Netanyahu
Het kan zijn dat de inval in Rafah als een pressiemiddel dient om het staakt-het-vuren voor elkaar te krijgen, zegt Dweik, "om zo minder verreikende concessies te hoeven doen". Maar er speelt ook nog het persoonlijke belang van Netanyahu.
De ultrarechtse Israëlische minister van Financiën waarschuwde gisteren dat hij de regering van Netanyahu ten val zal brengen als het offensief in Rafah wordt afgeblazen. De minister van Nationale Veiligheid schaarde zich achter hem. Minister zonder portefeuille Gantz pleit er juist voor te focussen op de terugkeer van de gijzelaars. Ook oppositieleider Lapid ziet dat als prioriteit bij de onderhandelingen.
"Netanyahu vecht letterlijk voor zijn politieke en vrije leven", zegt Dweik. Tegen de Israëlische premier loopt een langslepend corruptieproces. Vorig jaar werd in Israël een wet aangenomen die het moeilijker maakt een zittend premier ongeschikt te verklaren en te dwingen tot aftreden. Die wet beschermt hem daarmee ook tegen mogelijke juridische problemen die samenhangen met het corruptieproces. Het is voor Netanyahu daardoor persoonlijk van groot belang om premier te blijven en zijn regering bij elkaar te houden.
Wellicht dat Netanyahu afwacht tot hij een makkelijkere partner krijgt in de Verenigde Staten na de volgende presidentsverkiezingen en probeert tijd te rekken, zegt Dweik. "Maar de vraag is hoe lang ook Israël dit kan volhouden."
