Herstel toeslagenaffaire dreigt ongekende strop te worden: nog 5 miljard extra
De afhandeling van de toeslagenaffaire dreigt nog 5 miljard euro duurder uit te vallen dan gedacht. Uit een geheime notitie van het ministerie van Financiën, die de NOS heeft ingezien, blijkt dat de kosten van de hersteloperatie ongekend hoog kunnen oplopen, tot in totaal 14 miljard euro.
Dat is vooral het gevolg van een nieuwe methode om slachtoffers te compenseren, die wordt uitgevoerd door een stichting van prinses Laurentien, blijkt uit de notitie. Ambtenaren vragen zich af of de grote bedragen die daarmee gepaard gaan nog wel uitlegbaar zijn. Gemiddeld krijgen gedupeerden via de nieuwe methode 128.000 euro schadevergoeding.
De kosten voor de hersteloperatie waren al veel hoger dan aan het begin voor mogelijk werd gehouden. Aanvankelijk werd gedacht dat een half miljard euro genoeg zou zijn om slachtoffers te compenseren. Eerder dit jaar groeide het budget voor de hersteloperatie al naar ruim negen miljard euro.
En dat kan dus ruim veertien miljard euro worden als het kabinet doorgaat op de ingeslagen weg, met 'de methode Laurentien'. Demissionair minister van Financiën Van Weyenberg is daar ook van op de hoogte gesteld.
Het ministerie van Financiën beantwoordt veel vragen van de NOS hierover niet. Wel laat een woordvoerder van staatssecretaris Aukje de Vries voor Toeslagen weten dat de methode Laurentien gestart is als een "grootschalige pilot". "Zoals eerder gemeld aan de Tweede Kamer zal op basis van een evaluatie van deze pilot binnenkort een kabinetsbesluit worden genomen over het vervolg van de nieuwe schaderoute en zal de Tweede Kamer hierover worden geïnformeerd."
'Methode Laurentien'
De methode Laurentien' is bedacht door de Stichting Gelijkwaardig Herstel, opgericht door prinses Laurentien. De stichting biedt ouders een alternatief voor de moeizame hersteloperatie van de Belastingdienst.
De prinses voelt zich naar eigen zeggen sterk betrokken bij de gedupeerden. Ze zei zich te schamen voor het toeslagenschandaal. Daarom ontwikkelde ze samen met gedupeerden een methode om de hersteloperatie te versnellen.
Ouders kunnen bij de stichting hun verhaal één keer doen en op basis van elementen uit het verhaal wordt een compensatie berekend. Is er bijvoorbeeld sprake van een scheiding in de tijd dat de stress door de toeslagenaffaire opliep, dan staat daar een standaardbedrag voor.
Staatssecretaris De Vries gaf toestemming voor een proefproject met de alternatieve methode van de stichting.
Ouders vinden het uiteraard fijn dat ze snel en ruimhartig worden geholpen, maar ambtenaren van Financiën zien met zorg dat gedupeerden via 'de methode Laurentien' gemiddeld 128.000 euro uitgekeerd krijgen. Dat bedrag komt boven op eventuele andere compensatie die men heeft gekregen.
En dat betekent, met ruim 50.000 gedupeerden waarmee wordt gerekend en kosten voor de uitvoering, een veel hogere kostenpost dan ooit gedacht. Alleen al door het werk van deze stichting zouden de kosten kunnen oplopen tot 6,6 miljard euro, vijf miljard meer dan was gereserveerd.
Ingewijden zeggen dat de methode Laurentien al in veel verder stadium zit dan de pilotfase. Er is al geld voor gereserveerd en medewerkers van de hersteloperatie mogen ouders naar de stichting verwijzen. Bovendien wordt het steeds lastiger om tegen andere ouders te zeggen dat deze route voor hen toch niet openstaat.
Formatietafel
De informatie over de extra kosten voor de hersteloperatie is nog niet naar de formatietafel gegaan. Het nieuws zal een extra uitdaging voor de vier partijen betekenen, want ze hebben al veel moeite om het eens te worden over de financiën.
VVD en NSC willen de hand op de knip houden en bezuinigen om de overheidsfinanciën op orde te houden. PVV en BBB hechten minder aan begrotingsdiscipline en zetten vooral in op lastenverlichting voor de burgers.
De Stichting Gelijkwaardig Herstel stelt in een reactie dat de bedragen die in het traject via de stichting zijn uitgekeerd "recht doen aan wat de getroffen gezinnen is aangedaan."
Een woordvoerder benadrukt ook dat het om een proefproject gaat, waarin tot nu toe meer dan honderd ouders compensatie hebben gekregen. "Het is op basis van deze eerste groep te vroeg om iets te kunnen zeggen over wat voor totaalbedragen er nodig zijn om de hersteloperatie menswaardig te kunnen afronden."
